Ayette (2/183) geçen “sakınmanız için, sakınasınız diye” ifadesi
oruç ibadetinin hikmetine ışık tutmaktadır. Dinde sakınmak (takvâ,
ittika) günahlarla ilgili bir sakınmadır, günahlardan uzak durmak,
günaha girmemek için çaba göstermektir. Kurtulmanın, uzak durmanın
yolları ve çareleri bakımından günahlar ikiye ayrılır:
İçki, kumar, hırsızlık, gasp gibi günahlardan kurtulmanın yolu ve
çaresi, bunların getirdikleri sonuçlar üzerinde düşünmektir.
Yasaklama, ceza tehdidi, başkalarının başlarına gelenler, verilen
öğütler üzerinde düşünen insanlar bunlardan uzaklaşabilirler.
Bir kısım yasaklar ve günahlar da vardır ki, bunların sâikleri
(iticileri) öfke ve şehvet gibi tabii duygular ve içgüdülerdir.
Bunlardan uzaklaşabilmek için yalnızca üzerinde düşünmek yetmez;
itici duygular ve içgüdülerin baskısını azaltacak veya bu baskıya
karşı iradenin gücünü arttıracak uygun araçlarla eğitime ihtiyaç
vardır. Oruç bu eğitim için ideal bir yoldur.
Oruç ibadetinin ferdin iradesini güçlendirmesi ve onu günahlardan
uzaklaştırması yanında, maddî imkânları yerinde olanları
yoksulların, mahrumların halleriyle hallendirmek gibi bir işlevi
daha vardır.