Sünnet ve cemaate bağlı olanlar (ehlü's-sünne ve'l-cemâ'a)
ifadesindeki sünnet, Peygamberimiz (s.a.)- in anlattığı, yaşadığı
ve yetiştirdiği örnek nesil vasıtasıyla daha sonraki zamanlarda
yaşayacak olana nesillere örnek almalarını hararetle tavsiye ettiği
İslam anlayış ve uygulamasıdır.
Cemâ'at ise sünnete bağlı kalan, İslam'ı yaşamak, korumak ve yaymak
için siyasi olarak da örgütlenmiş bulunan ümmet topluluğudur. Tarih
boyunca bu topluluk Müslümanların çoğunluğuna sahip olmuş, onlardan
anlayış, inanç ve siyasi tercih bakımından ayrılmış olanlar ise hep
azınlıkta oluşlardır.
Kur'an'ın ve sünnetin Müslümanları teşvik ettiği bir başka cemaat
de “namaz cemaatidir”. Bunlar, tercihan mescidlerde ve camilerde,
bunda zorluk çekenler için ise bulundukları yerde, içlerinden ilim,
kıraat ve ahlak bakımından en uygun olanı imam yaparak namaz
kılmaları halinde oluşan “ümmetin tamamlayan cüzleri” manasındaki
topluluklardır.
Bunların dışında kalan çeşitli öğrenme, yardımlaşma, eğitim,
dayanışma topluluklarına da cemaat adı verilebilir, ancak kültür ve
medeniyetimizde ıstılah olarak “cemaat” yukarıda tarif etmeye
çalıştığımız iki çeşit topluluk için kullanılmıştır.
Bir müminin vazifesi önemli bir mazereti bulunmadıkça namazlarını
cemaatle kılmak, ümmetin itikadi ve siyasi olarak bütünlüğün temsil
eden sünnete bağlı büyük topluluğa katılmak, bu topluluğun varlık
ve birliğini korumak için elinden geleni yapmak ve asla tefrikaya
sebep olmamaktır.
Bu iki cemaate dahil olmayan veya dahil olup tefrikaya sebep olan
fertler ve topluluklar meşru yolda değildirler, ana topluluğun
fertleri, uygun yöntemlerle bunları ıslah etmeye, akidede ve amelde
birlik ve beraberliği bozan davranışlarını önlemeye çalışırlar.