İmam-ı
Muhammed Gazâlî hazretleri, Büyük Selçuklu
Devleti'nin hükümdarları Tuğrul Bey'in, Alparslan’ın
ve Melikşah'ın devirlerini yaşadı...
İslâmın vartalı
dönemleri -3-
Hicrî beşinci asırda, İslâmın
büyük vartalı bir dönemi başlamıştı. İslam âleminde siyasi ve
fikrî bakımdan büyük bir kargaşalık hüküm
sürüyordu.
Bağdat’ta Abbasi halifelerinin
hâkimiyeti zayıflamaya yüz tutmuştu. Bunun yanında Büyük Selçuklu
Devleti'nin sınırları genişliyor ve nüfuzu artıyordu. İmam-ı Gazâlî
hazretleri, bu devletin büyük hükümdarları Tuğrul
Bey'in, Alparslan’ın
ve Melikşah'ın devirlerini
yaşadı.
Melikşah'ın kıymetli
veziri Nizamülmülk, hem savaş meydanlarında
zaferler kazanıyor, hem de o zamanın parlak ilim ocakları olan
İslam üniversitelerini açıyordu. İmam-ı Gazâlî hazretleri 23
yaşındayken doğuda Hasan Sabbah ve
adamları, sapık yollardan biri olan İsmailiyye
fırkasını yaymaya çalışıyorlardı. Mısır’da Şîi Fâtımî
Hanedanı çökmeye başlamış, Avrupa’da ise Endülüs İslam Devleti
gerilemeye yüz tutmuştu. Mukaddes toprakları Müslümanlardan almak
için ilk Haçlı Seferleri de İmam-ı Gazâlî hazretleri zamanında
başlamıştı. Bunlardan birincisi olan Haçlı seferine katılan
Haçlılar, Anadolu Selçuklu Hükümdarı Birinci Kılıç Arslan’ın üstün
gayret ve kahramanlıklarına rağmen 600 binden 40-50 bine düşmek
pahasına da olsa, Anadolu’yu geçmiş, Torosları aşmış, Antakya’yı ve
bir yıl sonra da Kudüs’ü ele geçirmişlerdi. (m.
1096)