Osmanlı gibi yayılmacı büyük bir imparatorluğun mirasçısı olan
Türkiye’nin omuzlarına binmiş ağır yükler vardı. Bu, Osmanlı tarihi
açısından doğal sayılacak bir durumdu. Ne var ki cumhuriyetimizin
kurucusu Mustafa
KemalAtatürk omuzlarımızdaki bu
yüklerden kurtulmamız yolunda etkili adımlar attı.
Bu bağlamda Osmanlı/Türk kavramı çeşitli ülke dillerinde ne tür
çağrışımlar yaratmış bir bakalım.
***
Avusturya’nın kırsal kesimlerinde çocukların “Es ist
schon dunkel. Türken kommen. Türken kommen” (Hava karardı.
Türkler geliyor. Türkler geliyor.) diye tekerleme söyledikleri
bugün de duyulabiliyor.
Almancada “hileli” anlamına
gelen “getürkt” (Türkleştirilmiş) sözcüğü hâlâ
kullanılıyor.
Farsçada “Türk-i hâr” ( : eşek Türk), bir Türk halkı olan
Azerbaycanlılara karşı kullanılan aşağılayıcı bir sözdür.
Fransızcada “Turc” kelimesi eskiden “C’est un vrai
Turc” (Tam bir Türk) kaba ve acımasız insanları belirtmek için
kullanılıyordu. Bir İspanyol biriyle ilgili küçük düşürücü bir
yorum yapmak istediğinde “turco” diyordu.
İtalyancada “Mamma li Turchi!” (Anneciğim, Türkler
geliyor!) günümüzde de yakın bir tehlikeyi belirtmek için
kullanılan bir deyimdir.
Norveççede “Sint som en tyrker” (Bir Türk kadar kızgın) deyimi
bulunuyor.
Bu örnekler başta Arap ülkeleri olmak üzere Karadağ, Rusya,
Sırbistan, Yunanistan gibi daha birçok ülkeden aktarımlarla
çoğaltılabilir.