Demokrat Parti’nin iktidara geçtiği 1950 yılında dönemin
sosyalist aydınlarının öncülüğünde kurulan Barışseverler Cemiyeti
aynı yılın 25 Temmuz’unda Türkiye’nin Kore Savaşı’na asker gönderme
kararını protesto etmek amacıyla TBMM Başkanlığı’na Behice
Boran ve Adnan Cemgil’in
imzalarıyla bir telgraf çekmişti. Cemiyet aynı zamanda görüşlerini
bir bildiri ile kamuoyuna da duyurmuştu.
Bunun üzerine dört gün sonra derneğin kurucuları tutuklanmış,
Barışseverler Cemiyeti’nin etkinliklerine de son verilmişti.
30 Aralık 1950’de Ankara Garnizon Komutanlığı’na bağlı askeri
mahkemenin verdiği kararda, “Dernek tüzüğünde siyasetle
ilgilenilmeyeceği belirtilmesine karşın, siyasal amaçla Türkiye’nin
ABD ile dostluğunun bozulmaya ve halkın hükümete olan güveninin
sarsılmaya çalışıldığı” belirtilerek kurucular on beşer ay hapse
mahkûm edilmişti.
*** Benzer bir dernek de 1977
yılında Barış Derneği adıyla kurulmuştu. Eski büyükelçi
Mahmut Dikerdem’in öncülüğünde kurulan derneğin
kurucuları arasında Ali Sirmen,
Ali Taygun, Ataol
Behramoğlu, Aybars Ungan, Erdal
Atabek, Orhan Apaydın, Reha
İsvan gibi aydınlar bulunuyordu.
Dernek, nükleer silahların yasaklanması, NATO dahil tüm askeri
ittifakların kaldırılmasını kendine hedef olarak koymuştu.
12 Eylül 1980 sonrası dernek hakkında Türk Ceza Kanunu’nun 141 ve
142. maddeleri uyarınca dava açıldı. İddianamede, “Derneğin Sovyet
Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği yanlısı olduğu, Türkiye’deki meşru
düzene ve bu düzeni sağlayan ittifaklara, N...