Önce küçük bir not: İns’in, yani insan’ın da Şeytanı vardır. Yani “Şeytanlaşan insan”, “Veresetüşşeytan” olan insanlar da vardır.
Psikologların dediği gibi, “insan kendi başına bir varlık” değil. İslam, “Hümanist” bir anlayışı öğütlemez bize. “İnsan merkezli” değil, “Hak merkezli” bir anlayışı öğütler.
İnsan, “ahsen-i takvim” olarak yaratılmıştır, ama insan “ekmel-i mahlukat”, “eşref-i mahlukat” olabileceği gibi “Belhum adal” da olabilir.
Evet, insan “çok zalim” olabilir. “Çok cahil” de! “Çok merhametli” ve “çok alim ve zahid” olabileceği gibi.
İnsan çok “aceleci” de olabilir, “teenni” ile hareket eden, “sabırlı” bir kul da olabilir.