Amasyalı Âlim Seydîzâde Abdurrahmân Efendi

Allahü teâlâ, her şeyi bir sebep altında yaratmaktadır. Bu sebeplere, iş yapabilecek tesîr, kuvvet vermiştir...

Seydîzâde Abdurrahmân Efendi Osmanlı âlimlerinden olup Amasya’da doğdu. 983 (m. 1575)’de İstanbul’da vefât etti. Bursa’da, Ankara’da, Akşehir’de, İznik’te Edirne’de medreslerde müderrislik ve Haleb, Bursa ve Mekke’de kadılık yaptıktan sonra Rumeli kadıaskerliğine tayin edildi. 983 (m. 1575)’de İstanbul’da vefât etti. Hidâye adlı meşhûr fıkıh kitabının baş kısmına, “Tergîb-ül-edîb” adıyla bir haşiye yazdı. Bu eserinde buyurdu ki:
Vâridât-i ilâhiyyenin hepsi, âdet-i ilâhiyye içinde hâsıl olmakdadır. Yani, Allahü teâlâ, her şeyi bir sebep altında yaratmaktadır. Bu sebeplere, iş yapabilecek tesir, kuvvet vermiştir. Bir iş yapmamız, bir şeyi elde etmemiz için, bu işin sebeplerine yapışmamız lâzımdır. Mesela, buğday hâsıl olması için, tarlayı sürmek, ekmek, ekini biçmek lâzımdır. İnsanların bütün hareketleri, işleri, Allahü teâlânın bu âdeti içinde meydâna gelmekdedir.