94 yıllık bir tartışmanın tarihi -5-

“Cumhurbaşkanı seçmen yaşı 18’e indirilsin, parlamenter sayısı 600’e çıksın, cumhurbaşkanını halk seçsin ve anayasa bu yönde değiştirilsin dedi. Demirel aldı bunu hemen kişiselleştirdi?”

Bundan 27 yıl önce 1990’ın son günlerinde Milliyet’ten Fikret Bila’ya konuşan Cumhurbaşkanı Özal’a çok yakın Erzincanlı Başbakan Yıldırım Akbulut’un sözleri insanda dejavu hissi uyandırıyor. Bir farkla Başbakan Akbulut, Başkanlık sistemine mesafeliydi:

“Yetkileri değişmedikçe cumhurbaşkanını halk seçmiş neyi değiştirir... Başkanlık sistemine gelince başkanlık sistemi bünyemize uygun değil. Ben o kanaatteyim ki halkımıza sorsak tek adam yönetimi mi istersiniz yoksa parlamentosuyla hükûmetiyle yargısıyla parlamenter sistemi mi, parlamenter sistem der.”

Artık Çankaya Köşkü’nde olan Özal’ın Akbulut’a teslim ettiği partisi ANAP’ın Meclis’te anayasa değişikliği yapacak bir çoğunluğu yoktu ama referandum için sayı yeterliydi. Ama ANAP’ta da başkanlık konusunda kafalar net değildi.

Özal, Maliye Bakanı Adnan Kahveci ile uzun süre Fransa’da görev yapmış Prof. Nur Vergin’e Fransa’daki yarı başkanlık sistemi üzerine bir rapor hazırlatmıştı. Partinin ağır toplarından Mehmet Keçeciler de “Türkiye tek adam yönetimine alışıktır, başkanlık sistemine geçilmeli” diyerek Özal’a destek vermişti. Ama farklı düşünenler de vardı. Akbulut’a karşı liderlik mücadelesi vermiş Hasan Celal Güzel örneğin: "Başkanlık sistemi demokratik değildir. Türkiye’yi içinden çıkılmaz rejim problemleriyle karşı kaşıya bırakabilir.”

Oltan Sungurlu, bir süre sonra genel başkanlık koltuğuna oturacak Mesut Yılmaz da Özal’ın başkanlık formülüne karşıydılar.