İlk seçimden bugüne

Türkiye’de ilk milletvekili seçimi, 1876 Anayasası ile gerçekleşti. Osmanlı tahtında Sultan İkinci Abdülhâmid Han (1876-1909) oturuyordu. 

Balkanlar’dan, Ortadoğu’dan, Afrika’ya kadar birçok milletten oluşan Devlet-i Âliyye’de ilk kez gerçekleşen bu seçim, demokrasinin de kaynağı oldu. 

35 yaşını bitirmiş herkes seçilme, 25 yaşını bitirmiş olanlar da seçme hakkına sahipti. 

Milletvekili seçimleri Birinci ve İkinci Meşrutiyet döneminde devam etti. Fakat o dönemde yapılan seçimler şimdi yaptığımız seçimlerden çok farklıydı: Halk “müntehib-i sâni” denilen “ikinci seçici”leri seçiyor, onlar da meb’usları (milletvekili) seçiyordu. 

Bu tür seçimler, Birinci Meşrutiyet döneminde (1877) sakin geçmiş, ancak İkinci Meşrutiyet döneminde (1908) bazı İttihatçı (İttihad ve Terakki Partisi yandaşı) fanatiklerin taşlı-sopalı saldırılarına sahne olmuştu.

İstanbul işgali sonrasında dağıtılan Meclis (o zamanki adıyla, Meclis-i Meb’usan) 1920 yılının 23 Nisan’ında Ankara’da toplandı. İstiklâl Savaşı’nı bu meclis yönetti (Lozan’ı onaylamayacağı anlaşılınca dağıtılıp İkinci Meclis oluşturuldu)..