Hoşgörü fermanları (2)

Sultan Abdülaziz’den ilgili makama: “Rüsumat Emini Efendi hazretleri! Sana gönderilen nizamnamede her ne kadar Latin rahiplerinin gümrük vergisinden muafiyetleri yazılı ise de, ülkemizde ve Osmanlı tabiiyyetinde olup yabancı ülkelerde yaşayan bütün rahipler de aynı haklara sahiptir” mealinde ferman yazıp Hıristiyan ruhanileri de gümrük vergisinden muaf tutuyor…

Aynı hükümdar, Yenipazar’ın (Bosna) Taşlıca kazasına bağlı Princan mevkiinde Hıristiyan ahali tarafından inşa olunan kilisenin noksanlarının tamamlanması için emir veriyor. Bu yardımdan dolayı halk Sultan Abdülaziz Han’a teşekkürlerini bildiriyor…

Sultan V. Mehmed Reşat, Süveyde’de masrafları hazineden karşılanmak üzere Dürziler için bir mâbed inşa edilmesini emrediyor: 

“Süveyde’de Dürziler için yapılacak mâbedin arsa ve inşaat giderleri Devlet Hazinesi’nden karşılansın.”

Aynı Padişah, Beykoz’a bağlı Polonezköyü’nde, okul, kilise ve kilisenin üzerine bir çan kulesi yapılmasına izin veriyor.

Bütün bunların ışığında düşünmek lâzım: Türkler Ermenileri katletselerdi, Ermeniler bugünlere gelebilir miydi?