Yemen’i kurtarıcılarından kim kurtaracak?

Yemen’de üç yıldır devam eden savaş dünyanın en ağır insanlık krizlerinden birini ortaya çıkarmış bulunuyor. Yanıbaşımızdaki Suriye krizi ile karşılaştırılabilir bir başka krizdir. Toplam nüfusu 28 milyon olan Yemen’de şimdi yirmi milyon kadar insan açlığın pençesinde. 2 milyondan fazlası evlerini terk etmiş, bir çoğu yakın ülkelere sığınmış.

2014’te İran’ın desteğiyle hareket eden Husilerin başkent Sana’ya girerek seçilmiş meşru hükümetin temsilcisi Abdrebbu Mansu Hadi’ye karşı yaptığı darbeden itibaren ülkede savaş yeni bir hal almış oldu. Bu savaşta saflar yeni ittifaklarla yeniden belirlendi.

Sadece bu son cümle bile aslında Yemen’de bu noktaya nasıl gelindiğini özetliyor. Çünkü Yemen’de savaşın tarafları hiçbir zaman “İran’ın desteklediği Husiler” ile “Suudi Arabistan ve BAE’nin desteklediği meşru hükümetin temsilcileri” arasındaki basitlikte olmadı. Tam da böyle olmadığı için bugün Yemen’deki kriz tam bir yumağa dönmüş durumda ve bu krizin bedelini sivil Yemen halkı milyonlarca insanının ölümü, sürgünü, açlığı ve perişanlığıyla ödüyor.

Mesela 2014 yılında darbeyi gerçekleştiren ve aslında toplumsal tabanları o kadar da fazla olmayan Husiler’in San’aya kadar ilerlemesi sadece İran’ın desteğiyle olmadı. Husiler, yeri geldi El-Kaide’ye karşı bizzat ABD ve İngiltere tarafından ve S. Arabistan’ın da içinde yer aldığı bir ittifak tarafından da desteklendi. Bu destek görünürde el-Kaide’ye karşı idi ama aslında el-Kaide tehdidi bu kadar büyük bir koalisyon kurmayı ve İran desteğindeki Husileri desteklemeyi gerektirecek ölçüde değildi.

Hepsini bu ittifaka ikna eden yine S. Arabistan olmuş ve hedefte aslında sadece İslah Partisi ve onun etrafındaki unsurlar ve aşiretler vardı.

Bugün bile toplumsal tabanı itibariyle en güçlü kesim İslah ve aynı ittifak için bu sefer İslah, Husilere karşı kullanılabilecek bir enstrüman olarak görülmeye çalışılıyor. Ancak İslahçılar kendilerine güvenmeyen ve sürekli kendilerini bir tehdit olarak gören SA ve BAE’nin bir enstrümanı olarak görülme ve böyle görüldükleri bir operasyonun içinde yer alma konusunda oldukça temkinliler. O yüzden İslah aslında Yemen’de savaştan uzak olmamakla birlikte savaşın bir tarafı olmamayı başarabilen bir konumunu hala koruyabiliyor.