Yargı üzerinde dış vesayet!

AVRUPA Yargı Kurulları Ağı'nda (ENCJ) de gözlemci statüsünde bulunan Hâkim ve Savcılar Yüksek Kurulu, 15 temmuz sonrası görevden alınan çok sayıdaki hâkim ve savcı hakkında yeterli gerekçe gösterememesi nedeniyle eleştiriliyor.

Darbe kalkışması sonrası gündeme gelen kitle halinde yargı mensubu ihracı, ‘yargı bağımsızlığı’ konusunda Türkiye’nin durumunu tartışmaya açtı. Teknik olarak, yasama ve yürütme karşısında yargının bağımsız olması, hukuk devleti olmanın temel ve vazgeçilmez şartı.

Yargıya dönük tasarrufların gözetimini ve denetimini yapan kurum olan, Avrupa yargı kurum ve kurulları yapısı içinde, AB aday ülkesi olarak Türkiye’yi temsilen HSYK’nın sahip olduğu gözlemci statüsü askıya alınabilir.

OHAL kararnamelerinin verdiği sınırsız yetkiye dayalı olarak, HSYK’nın yargı mensuplarını orakla biçer gibi biçmesi, gerekçe bakımından yeterli özenden yoksun bulunuyor.

Avrupa Yargıçlar Birliği Başkanlığı da aynı endişeleri ve eleştirileri dillendirirken, bir adım öteye gidiyor, anılan tasarruflarının, uluslararası bir komisyon tarafından denetim altına alınmasını talep ediyor.

15 Temmuz sonrası, AİHS madde 15 uyarınca, bazı yükümlülüklerin askıya alındığı Avrupa Konseyi’ne bildirilmiş olmasına rağmen, ulus üstü kurumlar denetimlerini sürdürüyorlar.

Sözleşmesel hak ve özgürlükleri koruma yükümlülükleri ancak, ‘geçici, kısıtlı ve denetimli’ olarak askıya alınabiliyor, ‘layüsel’ uygulamalar, sözleşme ihlali olarak değerlendirilme tehlikesi taşıyor.