"İhlâsla karz-ı hasen verecek kimdir?.."

 

Azîzzâde Mehmed Behâî Efendi Otuzikinci Osmanlı Şeyhülislâmıdır. Nesebi, Yavuz Sultan Selim Hân'ın nedimi Hasan Can’a ulaşmaktadır. O da, Şah-ı Nakşibend Behaeddin-i Buhari hazretlerinin neslindendir. Bu sebeple “Behâî” denilmiştir. 1004 (m. 1595)’de İstanbul’da doğdu. 1064 (m. 1654)’de İstanbul’da vefât etti. Bir dersinde buyurdu ki:

Karz-ı hasen; Allah rızâsı için, hiçbir dünyâ karşılığı beklemeksizin, ihtiyâç sahiplerine borç vermektir. Bekâra sûresi ikiyüzkırbeşinci âyet-i kerimesinde buyuruluyor ki: “Allahü teâlâya, ihlâsla karz-ı hasen verecek kimdir? (Yani, başa kakmadan muhtaç kullara kim sadaka verecek?)

Şöyle rivâyet ederler: Yukarıdaki karz âyet-i kerîmesi gelince, Ebû Dahdah (radıyallahü anh), Resûlullaha (sallallahü aleyhi ve sellem) gelip “Yâ Resûlallah, babam ve anam sana fedâ olsun! Allahü teâlâ, bizden karz (borç) istiyor, hâlbuki O’nun, borca ihtiyâcı yoktur” dedi. Resûlullah da “Allahü teâlâ, bununla sizi Cennete sokmak istiyor” buyurdu. “Eğer ben Rabbime borç verirsem, yani O’nun rızâsı için sadaka verirsem, bunun karşılığının Cennette bana verileceğini üzerinize alır mısınız?” dedikte, Resûlullah “Evet, sadakayı tasadduk eden herkese, karşılığı Cennette verilir” buyurdu.

Ebû Dahdah, “Hanımım Ümm-i Dahdah benimle olur mu?” dedi. “Olur” buyurdu. “Oğlum Dahdah da benimle olur mu?” dedi. “Olur” buyurdu. “Yâ Resûlallah! Mübârek elini bana ver” dedi. Resûlullah elini uzattı. Elini tutup "Benim iki hurma bahçem vardır. Biri aşağıda, diğeri yukarıdadır. Allahü teâlâya yemîn ederim ki, bu iki bahçeden başka bir şeye mâlik değilim. Her iki bahçeyi de Rabbime karz (borç) verdim” dedi.