Fevkalade “sakıncalı” mevzular!

Joseph Grew, 1927-1932 yıllarında ABD'nin Ankara büyükelçisiydi. Lozan Konferansı'nda gözlemci olarak bulunmuştu. Hatıralarını iki kitap halinde yayınladı. Bu kitaplardan ilki “Lozan Günlüğü” adıyla Türkçe'ye çevrildi. Mister Grew'ün anılarında yer alan İsmet İnönü ile ilgili bir bölümü okuyalım:
“Türkler bu akşam Palace Hotel'de seksen kişinin davetli olduğu ilk büyük yemeklerini verdiler. Yemekten ayrılmayı arzu ettiğimiz anda İsmet bizleri kolumuzdan tutup bitişikteki odaya soktu, yeşil chartreuse likörü sipariş etti…
Kadehleri daha önce benzeri görmediğim bir hızla birbiri ardına yuvarlamaya koyuldu. Ortada hiçbir şey yokken candan kahkahalar atıyordu…
İsmet, ABD'yi görmek istediğini söylediğinde ise çarpıcı ayrıntılarıyla kendisini nasıl Paris ve Londra'ya götüreceğimizi, ardından Birleşik Devletler'i baştan aşağı gezdirerek Niagara Şelalesi'ni, Colarado Kanyonu'nu, Beyaz Saray'ı göstereceğimizi söyledik. Bunun için yapması gereken şey şu iki antlaşmayı imzalamaktan ibaretti: Önce müttefiklerle sonra bizimle olan antlaşmalar!
İsmet büyük bir gusto ile dizine vurdu, yeşil chartreuse'dan iki bardak daha yuvarladı. Eğer antlaşmalar hazır olsaydı, büyük ihtimalle her şeye orada imzayı basacak durumdaydı…”
(Lozan Günlüğü, Multilingual, 2001, Sayfa: 81-82)
*
Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalandı…
Antlaşmadaki otuz altı Gizli Madde bugüne kadar günışığına çıkmadı. O gizli maddelerden birisi de Hilafetin Kaldırılması'dır!
Hahambaşı Haim Nahum (1873-1960) Lozan'daki Türk heyetinde yer aldı: İsmet İnönü'nün başdanışmanıydı…