Zorlu imtihan

Müzakereler, meclis tutanakları, çekilen 750’ye yakın telgraf gibi belgeler üzerinden Lozan konferansını yazmak-tartışmak dışında hep şunu düşünürüm:

-Bu süreçte asker veya siyasi kimliğiyle değil, insan olarak Atatürk özel hayatında neler yaşadı?

O dönem zorluklarından bir örnek vermeliyim:

İsmet İnönü’nün Ocak 1923 başında gönderdiği telgrafların ana konusu Yunan Ordusu’nun Trakya’daki saldırılarıydı. Karağaç’ı yağmalıyorlardı vs.

E. Büyükelçi Taner Baytok’un “İngiliz Belgeleriyle Sevr’den Lozan’a” kitabında Anadolu’da ağır bozguna uğrayan Yunan Ordusu’nun neler yaptığını İngiliz belgelerine dayandırdı. Mesela; Yunanistan, Midilli’de Çerkezlereaskeri eğitim yaptırıp, Trakya’ya saldırtarak, Türkiye’yi kışkırtarak Mustafa Kemal’in saldırgan biri olduğunuLozan’a ispatlayarak, İtilaf ülkelerini yine yanına çekmek istiyordu! Ki bu planın arkasında İngilizler vardı…
Tarih 13 Ocak 1923.

Başbakan Rauf Bey Ankara’dan Lozan’daki İsmet Paşa’ya telgraf...