Atatürk’ün Sünni devleti
Sözcü Gazetesi Yazarı Soner Yalçın'ın bugünkü (13.10.2022)''Atatürk’ün Sünni devleti'' başlıklı yazısı.
Aleviler konusu…
Başörtüsü konusu…
Tartışmalara katkı sunayım:
Atatürk gerçekçiydi; inançsız devlet istemedi.
Murat Bardakçı’nın deyişiyle “köylü İslam” ne yazık ki bunu hiç anlamak istemedi.
Prof. Yalçın Küçük tespitinde haklıydı; Türkiye’deki İslamcıların büyük çoğunluğu dini bilmekten uzak!
Devletin herhangi bir dini-mezhebi kendi inancı olarak ilan etmesi ya da herhangi bir dini-mezhebi ayrıcalıklı, teşvik edilen bir hale sokması o dinin mezhebin devlet dini olarak adlandırılması anlamına geliyor.
Selçuklular, Osmanlılar ve Türkiye, devlet-din ilişkisini Sünnilik üzerine inşa etti. Örneğin:
Elmalılı Hamdi ile 1926 yılında Kuran çevirisi için sözleşmeye şu madde kondu:
-“İtikatta ehlisünnet ve amelde Hanefi mezhebine bağlı kalınmak üzere ayetlerin ihtiva ettiği, dini şeri, hukuki, içtimai ve ahlaki hükümler açıklanacak.”
Atatürk kişisel olarak “ateist”, “deist” ya da inançlı diyebilirsiniz ama hakikat olan şu: Diyanet İşleri Başkanlığı aracılığıyla Sünni devlet inşa etti. Hep yazıyorum; ABD ve Fransa'dan ayrılır bu konuda. Türk devleti, dini dışarıda bırakmadı, içselleştirdi.
Peki, neden Sünni devlet? Selçuklu'dan Osmanlı'ya sadece tarihsel süreç değil, Sünniliğin sistematik teoloji- hukuk kökeniyle kurumsallaşmış olması vs. bunda etkendi.
Atatürk “din devleti” anlayışının teorik temelini –hayranı olduğu- J.J. Rousseau'dan aldığını düşünebiliriz: “Toplumsal birliği bozan her şey kötüdür.”
