Marx'tan kalan

Bugün 200. yaşgünü kutlanan Karl Marx bundan 135 sene önce toprağa verildiğinde cenazesine toplam 11 kişi katılmıştı. Kadim arkadaşı, fikir ve siyaset yoldaşı, birlikte Komünist Manifesto'yu yazdıkları ve tüm yaşamı boyunca Marx'ı finanse eden fabrikatör çocuğu Friedrich Engels, törende "İsmi ve çalışmaları çağlar boyunca yaşayacaktır" demişti. Cenazedeki cılız kalabalık ve Marx'ın ne denli ters, tatsız ve yalnız bir adam olduğu düşünüldüğünde bu öngörü fazla iddialı ve muhtemelen çok duygusaldı. Kapitalizmin küreselleşmesi gerektiğini öngören, Komünist Manifesto'nun yazarları, ki verdikleri devrimci mesaj bir yana, bir sistem olarak kapitalizmin dinamikleriyle ilgili çok esaslı tespitler içeriyordu, 21. yüzyılda anlamlı kalmayı becerdiler. Rus Devrimi'nin ardından gelen Bolşevik rejimi, diğer "sosyalist" yönetimler hep Marx'ın adına kuruldu. Daha iyi bir hayat isteyenler, sömürüye karşı çıkanlar, gelişmiş ülkelerin solcu düşünürleri için Marx bir ahir zaman peygamberiydi. Ne var ki Marx'ın düşüncelerinin hayli çarpıtılarak ve çoğu kez pratikte feci insanlık dramlarına yol açarak siyasi rejimlerin ideolojik çerçevesini oluşturması, düşmanlarının onu bu rejimlerin fikir babası olarak lanetlemesini de kolaylaştırmıştı.