Kim demişti merkez faiz artırılmaz diye?

Pek çok kişi “Bu koşullarda Merkez Bankası kolay kolay faizi artıramaz” demişti. Biri de bendim. Merkez’in faiz artıracağı tahmini ilk olarak yabancı aracı kurum ve bankaların raporlarında yer aldığında benim gibilere çok inandırıcı gelmedi. Aslında ben de onlar gibi enflasyon görünümündeki bozulma nedeniyle Merkez Bankası’nın faizi artırması gerektiğini, hatta geç bile kaldığını düşünüyordum. Fakat bir de realite vardı. Yüksek faiz yakınmaları ve “siyaset”ten gelen sert eleştiriler nedeniyle, kritik seçim arifesinde bu adımı atamayacağını düşünüyordum. Attı; benim gibileri şaşırttı. Merkez, kendi ifadesiyle, “ölçülü bir parasal sıkılaştırma”ya karar verdi. 

‘Yeterli’ diyebilirdi 

Oysa 2017 başından bu yana ortalama fonlama maliyetini 4.5 puana yakın artırdığını, yani önemli bir sıkılaştırma yaptığını ve daha fazlasına gerek olmadığını söyleyebilirdi. İnandırıcı olmazdı, çünkü enflasyon hedefin çok üzerinde seyrediyordu. Faizin mevcut seviyesinin zaten yüksek olduğuna işaret edebilirdi. Piyasa faizleri şu anda 3-3.5 puan ve Merkez Bankası fonlama faizi ise 2-2.5 puan enflasyonun üzerinde seyrediyor. Yani negatif değil, pozitif bir reel faiz söz konusu. Bu düzeyde bir reel faiz varken, faizi daha fazla artırmadan idare edilebilir miydi? Zor çünkü fiyatlama davranışlarının bozuluyor olması reel faiz düzeyinin yeterli olmadığının bir işareti. Faizlerin mevcut seviyesinin yabancı yatırımcıları çekmek için yeterli olduğunu söylenebilirdi. İlk 4 ayda nette kısa vadeli sermaye çıkışı değil, yurtdışından giriş olmuş. Ama işin bir de “ama”sı var; bu girişin boyutu geçen yılın aynı dönemindekinin çok altında kaldı. Dolayısıyla, yabancılara sunulan faiz onları, algıladığı risklerle karşılaştırıldığında yeterince cazip değildi.