Boğa boynuzu

İnandığı dinin emir ve yasaklarına riayet etme hususunda hassasiyet gösteren insanlara dindar diyoruz. Bu kişiler hayatlarının her bir alanını dinlerine uygun istikamette yaşamaya gayret ediyorlar ve neye inanırlarsa inansınlar kendilerini inançlarına bezemek için bir bedel ödüyorlar. İnanmak bedel ödemektir. Bedelini ödemediğiniz bir inanca sahip olduğunuzu iddia edebilirsiniz fakat inancınızın dindarı olamazsınız. Bu durum emir ve yasakların ikisi için birden geçerli. Şöyle ki Müslümansanız; sıhhatiniz elveriyorsa oruç tutarsınız, şartları haizseniz zekât verirsiniz, imkanınız varsa kurban keser haccedersiniz, hangi durumda ve şartta olursanız olun namaz kılarsınız. Bunlar emredilenlerin sadece ibadete ait kısmıdır ve bedel meselesini açıklamak için yeterlidir.

Her yıl bir ay boyunca belirli vakitler içerisinde kendisini helalden bile men etmek kolay bir iş değildir. Niyesini kurcalamadan, nasılına takılmadan, sebebini irdelemeden, neticesini umursamadan sadece ve sadece “Rabbim emretti” diyerek oruç tutmak Müslümanlığın gerek şartlarındandır. Tutmayanlar için özellikle kavurucu sıcaklarda çok zor olan oruç ibadeti, oruçlu müminler için kalplerine tattırdığı zevk ile bir bedelden çok mükâfattır aslında. Ancak bunu sadece onlar bilir.

Zekât vermek bedel ödemektir. Size verilen mal ve mülkün içinde fukaranın hakkı olan kırkta biri, senede bir kez vermek öyle kolay iş değildir. İslam’dan ve zekât müessesinden hiç haberi olmayan bir insan için büyük bir bedel gibi gözüken zekât Allah için vermenin zevkine ermiş bir mümin için büyük mükâfattır. Malı azaltmayışını, bilakis temizleyişini, işin sosyal faydalarını filan hiç hesaba katmadan söylüyorum; “Rabbim emretti” diyerek kırkta birin hesabını cömertçe yapıp emredilen yerlere veren müminin neşesini, bu ibadeti bilmeyen zenginler bütün servetlerini bir araya getirse elde edemezler. Suretâ bedel olan zekât da hakikatte mükâfattır.

“Hac meşakkattir” buyruluşu bu ibadetin bedel cihetini tarif için kâfidir sanırım. Zaman ayırır, para harcar, çile çeker, sabreder, yorulur bedel ödersiniz. Seküler dünya görüşü; Himalayalarda arayıp buldum zannettiği huzurun, bir bina(!) etrafında çıplak ayakla dönerken bembeyaz ihramlarının altından kalplerine süzülüverdiğini bilmediği müminlerin hac ibadetini rasyonel bulmaz ve büyük bir bedel gibi görür. Hacerü’l-Esved’e yüz sürüp, o tarifsiz rayihayı içine çeken dindar için, Kâbe’nin örtüsüne tutunup dua ederken kendisine icabet edildiğini, kalbindeki ince sızıdan bilen bir mümin için hac büyük mükâfattır.

Günü beş vakte bölerek, işine ara verip, yolculuğunu ona göre planlayıp, uykusunu bölüp, gün içindeki zamanını namaza endekslemek sahiden bedel ödemektir. Şöyle düşünelim şartlar oluşmamışsa hac ve zekât size farz değildir. Oruç, şartlar oluşmuşsa gereğini yerine getirerek yapmadan da yapmış sayılacağınız bir ibadettir. Namaz öyle mi ya? Ayakta duramıyorsan oturarak, kalkamıyorsan yattığın yerden, azalarını hareket ettiremiyorsan ima ile ama mutlaka kılmak zorundasındır. Şöyle demişler: Kişi denizin dibine sürüklenerek boğuluyor olsa şayet vaktin girdiğinden eminse namazı o haldeyken bile ima ile de olsa kılmakla mükelleftir. Bedel dediğiniz zorluğu nispetince mükâfatsa şayet, Hac ömürde bir, oruç yılda bir, namaz günde beş vakit mükâfattır. Uykusunu en tatlı yerine “namaz uykudan hayırlıdır” diye bölüp, tertemiz bir abdestle kirlerin görünmeyeninden de arınan bir müminin, secdede gözünden süzülüverecek bir damla yaşla beraber nerelere yükseldiğini bilenler bilir biraz bu mükâfatın nice olduğunu. İbn-i Ataullah (k.s); “Yaptığı ibadete karşılık mükâfat bekleyene şaşarım, ibadet edebilenlerden olmak mükâfatın ta kendisiyken” buyururken sanırım biraz da buradan bahsediyor.

Emredilenleri yapmak mümin için böylesi bir bedel manasına geldiği gibi nehy edilenlerden kaçınmakta aynı şekilde bedeldir. Yazı bitmeden esas mevzuua girebilmek adına tek bir örnekle arz edeyim: Zina etmemek ve hatta yaklaşmamak dinin bir gereğidir; dışarıdan bakan için büyük bedel gibi gözüken bu durum, gözlerini bile haramdan korumak hassasiyetiyle ayakuçlarına mıhlayan mümin için tarifsiz mükâfattır.