Otomatik BES Nobel’i kaptı!

Nobel ekonomi ödülü davranışsal iktisat alanındaki katkılarından dolayı Chicago Üniversitesi’nden Richard Thaler’a gitti. Bu alanda Türkiye’nin öncü akademisyenlerinden Koç Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Seda Ertaç Güler ile bir sohbet yaptık. Güler şu örneği verdi: “Birçok kişi bireysel emeklilik (BES) ya da organ bağışı gibi yararlı programlara katılmak için inisiyatif göstermiyor. Thaler, insanlardaki “atalet” eğilimini hesaba katarak, bu programlara katılımı opsiyonel yapmak yerine herkesin programa dâhil edildiği ama isterlerse ayrılabilecekleri şekilde düzenlemenin refahı artırabileceğini savunuyor...”

Seda Hocam nedir davranışsal iktisat?

Çevremizde ya da medyada iktisatla ilgili gördüğümüz haberler genelde makroekonomiyle ilgili oluyor ama iktisadın en önemli amaçlarından biri bireylerin davranışını incelemek.

Sadece parayla ilgili konularda değil, hayatın her alanında bireyler nasıl karar verir, bunu anlamak. İktisat bilimi, bireyin nasıl karar vereceğini matematiksel olarak modeller ve bazı varsayımlar yapar. Örneğin, insanların amacının sadece kendi parasal kazançlarını çoğaltmak olduğunu ve bunu yaparken de tamamen rasyonel davrandıklarını varsayar. Ancak yapılan deneysel çalışmalar birçok durumda kişilerin bu şekilde davranmadığını gösteriyor.

Davranışsal iktisat, standart ekonomik modellerde hesaba katılmayan psikolojik faktörlerin ekonomik davranışları nasıl etkilediğini inceliyor, insanların gerçek davranışına daha yakın modeller ortaya koymayı amaçlıyor.