Dışişleri’nde liyakatin önemini vurgulayan bir hatırat

Bir diplomat nasıl olunur?

Diplomatlık nasıl bir kariyerdir? Diplomatlar merkezde ve yurtdışında ne gibi görevler yürütürler, hangi koşullarda çalışırlar? Nasıl bir hayat yaşarlar? Meslek çizgileri nasıl bir kurumsal kültürün içinde şekillenir?

Büyükelçi Tunç Üğdül’ün kaleme aldığı “Diplomasi Cephesi/Hariciyeci Bir Çiftin 40 Yılı” başlıklı hatıratı, diplomatlık kariyeriyle ilgili bütün bu gibi soruların yanıtlarını iki diplomatın yaşam öyküleri üzerinden veren oldukça kapsamlı bir kitap.

Üğdül, kitabında 1980 yılında adım attığı ve 2020 yılında büyükelçi unvanıyla emekli olduğu Dışişleri Bakanlığı’ndaki 40 yıllık serüvenini ayrıntılı bir şekilde anlatıyor. Kitap, paralel bir izlekte kendisi gibi hariciyeci olan ve o da büyükelçi unvanıyla emekliye ayrılan eşi Aslıgül Üğdül’ün mesleki çizgisinin seyrini de içeriyor.

Kitap boyunca evli bir hariciyeci çiftin kariyerlerinin birlikte ilerleyişini izliyoruz. Bazen birlikte aynı merkezlerde, daha çok da farklı ülkelerde görev yaparak icra ediyorlar mesleklerini. Bu kariyeri Tunç Üğdül’ü Türkiye’yi Slovakya, Fas ve Polonya’da büyükelçi unvanıyla temsil etmeye taşırken, Aslıgül Üğdül Türkiye’nin Afrika’daki ilk kadın büyükelçisi olarak Senegal’e gidiyor, bunu eşinin eski görev yeri Slovakya büyükelçiliği izliyor. ‘Üğdül’ler bir yandan da iki çocuklarını büyütüyorlar.

Kitap, önce Üğdül’ün Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde aldığı eğitimden başlayarak bakanlık sınavına nasıl hazırlandığını, nasıl bir sınavdan geçtiğini anlatarak başlıyor. Ardından genç bir diplomatın bakanlığın basamaklarında kademe kademe yükselerek, kurumun kültürü içinde yoğrularak nihai hedef olan büyükelçilik unvanına kadar yükselişini ve finalde bu görevi icra edişinin öyküsünü izliyoruz.

Bununla iç içe geçen ikinci anlatıda da ODTÜ mezunu olan eşi Aslıgül Üğdül’ün benzer yolculuğuna tanıklık ediyoruz.

Üğdül’ün ana vurgularından biri, Dışişleri Bakanlığı’nın köklü geleneklere dayanan bir kültürü usta çırak ilişkisi içinde kuşaktan kuşağa aktararak yaşatan bir Cumhuriyet müessesesi olduğudur.