Gıda emperyalizmi (1)

Eğitimden sanayiye pek çok alanda olduğu gibi gıda ve tarımda da kırılma noktası İkinci Dünya Savaşı sonrası gerçekleşen hepimizin duyduğu “Marşal Yardımı” projesinin başlamasıdır. Evet, yalnızca ülkemiz açısından değil tüm dünyayı değiştirecek dönüşümlerin başlangıcı olması bakımından bir milat. Amerika Birleşik Devletlerinin ekonomik açıdan neredeyse hiç etkilenmediği İkinci Dünya Savaşı özellikle Avrupa’ya ağır hasarlar vermişti. Çok soğuk geçen 1946-47 kışı da üstüne gelince açlık ve ölümler baş gösterir. Diğer yandan yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde endüstriyel tarıma geçen ABD oldukça büyük miktarlarda ürün fazlasına sahipti. Savaşın bitimini müteakiben ABD, Avrupa’ya bir bölümü hibe bir bölümü ise kredi tarzında parasal yardımda bulunarak ABD ürünlerinin bu yardımlarla satın alınmasını hedefliyordu. Türkiye ise 1947 yılında hayata geçirilen Truman doktrini gereği “Komünizmle mücadele” kapsamında bu borç yardımına(?) dahil edildi. Marşal Planı ile ABD tahıl dağları Avrupaya doğru harekete geçirildi. Daha dört sene evvel 1944 yılında ABD’nin Avrupaya buğday ve un ihracatı 1 milyon 220 bin ton civarında iken 1948 yılında bu rakam 12 milyon 776 bin tona ulaşmıştı. Tabii ki Amerikan hükümeti bu planı şirketler eliyle tatbik ediyordu. Başta kökleri 19. yüzyıla dayanan tahıl devi Cargill olmak üzere küresel şirketler ile ABD hükümeti karşılıklı olarak kar ve hegemonya temelinde iyi işleyen bir ortaklık kurmuşlardı. Ellerinde bulunan muazzam tahıl stoklarını adeta bir silah gibi kullanarak adım adım “tahıl hegemonyası” tesis etmek için dünya piyasalarını düzenliyorlardı. Marşal planı ve Truman doktrini kapsamında uygulanan yardım(?) stratejisi tutmuş ABD tahılına pazar bulunmuştu. Şimdi bu stratejiyi daha yaygınlaştırıp dünyanın tamamını pazar yapma yolunun açılması gerekiyordu. Bu amaçla kısaca P.L. 480(Public Law 480) olarak bilinen “Tarımsal Ticareti Kalkındırma ve Yardım Kanunu” 1954 yılında çıkarıldı. Bu kanun ABD hükümetine ve tabii küresel tahıl devlerin...