Gerçeklik karşısında okuma biçimleri

Okuma deyince aklıma kralın Arşimet’e tacına altından başka madenin karıştırılıp karıştırılmadığını açığa çıkarmak üzere verdiği problem gelir. Olay...

Okuma deyince aklıma kralın Arşimet’e tacına altından başka madenin karıştırılıp karıştırılmadığını açığa çıkarmak üzere verdiği problem gelir. Olay biliniyor: zamanın kralı kuyumcuya belli ağırlıkta altın vererek bir taç yapmasını ister. Kuyumcu olağanüstü güzellikte bir taç yapıp krala teslim eder. Kral tacın güzelliğine meftun olur, fakat kuyumcunun altından çaldığı kuşkusundadır. Arşimet’i çağırır ona şu görevi verir. “İncele bakalım, benim verdiğim altından çalınmış mı? Fakat tacın biçimini bozma, onu olduğu gibi bırak!”

Arşimet bu zor işin üstesinden nasıl gelecek? Taca dokunmadan kralın talimatı nasıl yerine getirilebilir?

Okunması istenen gerçeklik (ve tabii ki problem) nesnenin, insan ilişkilerinin, tacın içinde duruyor. Onu okumanın (o problemi çözmenin) envaı çeşit yöntemi vardır belki. Ancak kral her okumaya izin vermiyor. Taca dokunulmamasını istiyor.

Dışımızdaki doğanın okunması da aynen böyledir. Dışımızdaki doğayı Aristo bir çeşit okudu. Kopernik, Kepler bir çeşit okudu. Galileo, Newton başka türlü okudu. Einstein herkesten daha başka türlü okudu. Kim bilir daha hangi okuma yöntemleriyle tanışacak insanoğlu?

Toplumsal ve insani ilişkilerin de okuma biçimleri var: tarih, sosyoloji, coğrafya, hukuk, ekonomi vb. farklı okuma yöntemleriyle yaklaşır söz konusu ilişkilere. Felsefenin okuma biçimi daha başkadır. Tarih boyunca filozofların okuma biçiminin ardı arası kesilmez. Marx ne diyordu: “Filozoflar şimdiye kadar dünyayı yorumlamaya çalıştılar. Oysa önemli olan onu değiştirmektir.” Son tahlilde bu da bir okuma biçimi değil miydi?

Tarih okumalarımızdaki ihtilâf tam da bu okuma biçimindeki yöntem farkından doğmuyor mu? Birileri birilerini seviyor ya da ondan nefret ediyor. Sevenlerle nefret edenlerin okuması farklılaşıyor.

YAZININ DEVAMI
ÇOK OKUNAN YAZARLAR
YAZARIN DİĞER YAZILARI
Rasim Özdenören 26 Nisan 2021 | 287 Okunma İnsan: Hakim mi hami mi? 22 Nisan 2021 | 255 Okunma İnsan: Yaratılanın en şereflisi 18 Nisan 2021 | 278 Okunma Nefs, irade, oruç ve insan 15 Nisan 2021 | 260 Okunma Camdan kapalı oda 11 Nisan 2021 | 240 Okunma
TÜM YAZILARI
Yorumlar