Sessiz devrim

Bugünkü Devlet teşkilatlanması, II. Mahmud Hân zamanında şekillenmişti. Bu padişahın saltanatında seyfiyye, ilmiyye, adliyye, kalemiyye; yani ordu, medrese, yargı ve bürokrasi vardır. Bugün bilinen sermaye henüz yoktur. Matbuat ise 1831’de Takvim-i Vekayi’nin neşri ile başlar. Haftalık resmî gazetedir. Türkçe, Arapça, Farsça, Fransızca, Rumca ve Ermenice yayınlanır. II. Mahmud devrinde en kuvvetli unsur seyfiyye yani ordudur.

Devlet-i âliyye’nin ihtişam asırlarında şanlı ordunun orta direği Yeniçeri’dir. Orhan Gazi zamanında teşkil edilerek Bektaşi dergâhından, Hacı Bektaş-ı Veli hazretlerinden feyz alınmıştır. Ancak devirler içinde ocağa İran tesirli sızmalar olmuş, Yeniçeri’de bozulmalar başlamış, isyanların ardı-arkası kesilmemiştir. Bunun ilk hamlesi, 23 Ağustos 1514 tarihindeki Çaldıran Meydan Muharebesi öncesinde yaşanmış, Yavuz Sultan Selim gibi muhteşem bir padişahın çadırına ok atma cür’etini göstermeye kadar gitmişlerdir. Yavuz, bunun üzerine Yeniçeriler adına kendisiyle görüşen Hemdem Paşayı öldürtüp cesedini de Yeniçerilere gömdürttü.

Ocaktaki bu bozulma sonraki zamanlarda da devam etti.