Ne yapmalı?

Bir zamanlar yazarların, şairlerin “moda” olması üzerine bir soru sormuşlardı. Ben de “Moda olan demode olur” diye cevap vermiştim. Adım, ilk olarak, 1953 yılında Adana’da ancak bir sayı yayımlanan “Yağmur” dergisinde yer almıştı. 66 yıl olmuş. Bunca yıldır, ne yapmalıyım, ne yazmalıyım diye düşünüp duruyorum. Benim ve birçok şair ve edebiyat yazarının kendine sorduğu bu soruyu, hâlâ yayımlanmakta olan “Les Temps Modernes”in dergisinin ilk sayısı (1 Ekim 1945) için yazdığı “Sunu” makalesinde Jean-Paul Sartre yanıtlamıştı. Arkadaşım İsmet Birkan’ın çevirdiği, Varlık dergisinin Aralık 1994 sayısında yayımlanan “Sunu” yazısının küçük bir bölümünü ilginize sunuyorum:

*** “Yazarın elinde çağından kaçmak için hiçbir olanak bulunmadığına göre, kaçmaya kalkışacak yerde onu sımsıkı kucaklamasını istiyoruz; çağı onun tek şansıdır: ikisi de birbiri için yaratılmışlardır. Balzac’ın 48 günleri(*) karşısındaki kayıtsızlığına, Flaubert’in Komün olayı karşısındaki korkulu anlayışsızlığına, ‘yazık olmuş!’ diyoruz; ama onlar için yazık olmuş: Önlerine çok büyük bir fırsat çıkmış, ama onlar bunu bir daha yakalayamamak üzere kaçırmışlar. Biz ise çağımızın hiçbir şeyini kaçırmak istemiyoruz. Belki daha güzel çağlar vardır, ama bizimki budur; bu savaşın, belki de bu devrimin içinde, bu hayat verilmiştir bize, yaşanmak üzere. Sakın bundan, bir tür ‘halkçılık’ (popülizm) havariliği yaptığımız sonucu çıkarılmasın; tam tersini savunuyoruz. Halkçılık, son gerçekçilerin yaşlılıklarında doğmuş zavallı, güçsüz çocuğudur ve bu haliyle o da bir ‘oyundan kaçma’ denemesidir. Biz ise, tam tersine, oyundan kaçılamayacağına inanıyoruz. Dilsiz olsak, taş parçaları gibi sessiz dursak bile, bu eylemsizliğimiz gene de bir eylem olurdu. Hayatını Hititler üzerine r...