Yazdığını kerametinden bil ama onu kendinden menkul bilme

Yazı araçları (gören göz, kalem, mürekkep, klavye vb.) yönünden halk, düşünen kalp ile zihinden kâğıda aktarılması yönünden ise emir âlemindendir.

Bu ifade ya da ifade ediş tarzı failini, yazıyı ve yazma araçlarını Allah’ın yaratmasında toplar ki, bu aynı zamanda yazarlık ve yazma eylemi hakkında Batı nazariyatı (théorie) ile İslam nazariyatı (nazara’dan -görme ve murakabeden: nazariyât) arasındaki derin farka işaret eder.

Zira, Batıda théorie “Muhakemenin ve tecrübî tenkidin murakabesine tabi kılındıktan sonra tahkik olunmuş faraziye” olarak açıklanırken (Cloude Bernard’tan nakl.: Mustafa Namık Çankı, Büyük Felsefe Lûgatı), İslam düşüncesinde nazariyat “insana fıtrat ve yaratılıştan hazır olarak verilmeyen, sonradan öğrenilen” (Gazzâlî, Mi’yâru’l-ilm) “zarurî bilginin mukabili, kesbî ve araştırmaya konu olan şey” olarak açıklanır (Tehânevî, Keşşâf).

Bu yanıyla nazariyenin karşılığı doğrudan amel kelimesidir ki, ona denk düşen ilk ilim (diğer ilimleri de bünyesinde toplayan) felsefedir.

Bu açıklamanın ilkinde akıl, ikincisinde ise şeriat(ın kaynakları: Kitap ve sünnet) merkeze alınır. Dolayısıyla iki açıklama ya da bakış arasındaki fark da...