Gözün çıkmasın Halide

Halide dediğim, Halide Edip Adıvar: Yazar, gazeteci, onbaşı, profesör.

1923’te Akşam gazetesinde tefrika edilen Vurun Kahpe’ye adlı uzun hikayeyi, bir yazmıştır ama pir yazmıştır.

1926’da Urun Kahpeye adıyla kitaplaşan bu uzun hikaye aslında edebi açıdan hiçbir kıymete sahip değildir.

Her şeyden önce yazılmış değil yazdırılmıştır. Müslümanım diyenin sorgusuz sualsiz idam edildiği günlerde, yeni sistemin onlara mahsus kolektif suç yükleme arayışına ilk malzemeyi o sunmuştur: Gerici beyler, hacılar, hocalar, çağdaş ve ilerlemeci Kemalizm’in ilk fidanları olan gençlerin düşmanlarıdırlar ve dolayısıyla yeni ve idealist gençler için potansiyel tehlikedirler.

İyilerin en iyi, kötülerin en kötü kelimelerle tasvir edildiği kitabın özetini merak edenler sanal ortamdan bulup okuyabilirler. Ben, kolektif suç isnadına örnek teşkil etmesi bakımından sonucunu yazayım:

Kasabanın Yunanlardan kurtarılma kargaşasında Hacı Fettah, Aliye öğretmeni saklandığı yerden çıkartıp gözü dönmüş kalabalığın ortasına atar, “Vurun kahpeye!” çığlıklarına bizzat destek vererek, Aliye’nin o kalabalık tarafından öldürülüşünü zevkle seyreder.