Avrupa Birliği’nin ‘ordu’ kurma sevdası

Avrupa Birliği üzerine çalışanlar, Birliğin en büyük eksikliklerinden birinin “Savunma ve Güvenlik” ayağı olduğunu söylerler. Neredeyse bu 1950’lerden beri böyle. Bu günlerde konu yine gündemde. Üstelik geçmişten farklı, “Avrupa Ordusu” adını telaffuz ederek. Kadir Has Üniversitesi’nden Prof. Dr. Sinem Açıkmeşe de bu değişime dikkat çekiyor. Çünkü AB’nin liberal ideolojisi ve “barış” felsefesi, resmi belgeler ve açıklamalarda “ordu” sözcüğünün kullanılmasından kaçınmayı gerektiriyordu.  

Prof. Açıkmeşe, Birliğin 1999’da kurduğu yapıyı bile ordu olarak tanımlamaktan kaçındığını adını “Acil Müdahale Gücü” olarak ilan ettiğini belirtiyor. Dahası, doğrudan silahlı kuvvetleri kullanmak yerine, onu yumuşak operasyonların parçası haline getirdiğini belirtiyor. Bu günlerde gerek Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un, gerek Almanya Şansölyesi Merkel’in açıkça “ordu”, üstelik “Gerçek Ordu” sözcüğünü telaffuz etmeye başlamaları bir şeylerin değiştiğini gösteriyor. 

Açıkmeşe bu ifade değişikliğini birkaç nedene bağlıyor. Küresel Güvenlik ekosisteminin değişiminin AB’yi yeni arayışlara zorladığını belirtiyor. Üstelik, gündemde acil güvenlik sorunları var. İngiltere’nin AB’den çıkması Birliği savunma ve güvenlik konularında da etkilemiş görünüyor. Dikkatini Çin’e kaydıran Trump, AB üyesi ülkelerden ellerini taşın altına koymalarını, savunma harcamalarını hızla artırmalarını istiyor. Putin’in Kırım’ı işgali ve Ukrayna’yı istikrarsızlaştırması ve gittikçe artan siber operasyonları da kaygı nedenlerinden biri. Yine Kuzey Afrika, Libya, Suriye, Irak’ta süren, Avrupa’yı tehdit eden DAEŞ terörü önemli bir sorun. Dahası, Akdeniz’de devam eden mülteci sorunu da gündemdeki yerini koruyor.