‘Profesyonel ordu’ fikri krizde mi?

Mecburi askerlik 1789 devriminin ardından ilk olarak Fransa’da hayata geçti. Uygulama tüm dünyaya yayıldı. ABD, Vietnam Savaşı’nın ardından, Avrupa ise Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla mecburi askerliği kaldırdı.

ABD’nin profesyonel ordu serüveni Vietnam Savaşı’nın ardından başladı. Savaş bittiğinde ABD’nin Vietnam’da 550 bin askeri vardı. Savaşta yaklaşık 55 bin kayıp ve bunun birkaç katı yaralı vermişti. Mecburi askerlik uygulaması ve hüsranla biten savaş, siyasetçileri seçmenler, generalleri birlikleri nezdinde zor durumda bırakmıştı. Bu zorluğun üstesinden gelmenin yolunun, profesyonel askerlikle mümkün olabileceği fikri cazip geldi. Ülke 1970’lerin ortasından itibaren bu uygulamaya geçti.

Profesyonel askerliğe rağmen, 2003 Irak Savaşı’nda önceki kaygıların yanı sıra, hukuki sınırlamalar da ABD’li karar alıcıları yeni arayışlara yöneltti. Bu defa eski bir uygulama gündeme geldi. “Özel Askeri Şirketler”. Zaten, Güney Afrika’da ırkçı rejimin sona ermesiyle işsiz kalan “beyaz” askerler, Afrikalı siyasilere güvenlik/askerlik hizmeti satıyorlardı. TOBB ETÜ’de konu üzerine çalışan Prof. Dr. Haldun Yalçınkaya yöntemin Batılı hükümetlerin işine geldiğini söylüyor. Şirketler kirli işleri yapabilirler ve hükümetleri hukuki sorumluluktan kurtarabilirlerdi. Üstelik savaş alanında ölüm, Özel Askeri Şirket çalışanları, siyasiler ve generaller için sadece bir “iş kazasıydı.”