Osmanlı'nın "son fethi"nin 100. yıldönümü Bakü'de büyük törenlerle kutlandı

Cumartesi sabahı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve beraberindeki heyetle Bakü'ye gittim, Bakü'nün Nuri Paşa'nın kumandasındaki Kafkas İslâm Ordusu tarafından fethedilmesinin 100. yıldönümü münasebeti ile düzenlenen törenlere katıldıktan sonra akşam Türkiye'ye döndüm."Bakü'nün fethi" altı asırlık Osmanlı Devleti'nin tarihindeki son fetihtir ve bu yüzden daha da bir önem taşır...Şimdi, bu fethin öncesinde yaşananları kısaca anlatayım:Rusya'da 1917'de Çar İkinci Nikola'yı deviren Bolşevik ihtilâlinin ardından Rus ordusu savaşmayı bırakmış, yüzbinlerce asker silâhlarını atarak memleketlerine dönmüştü.İhtilâle karşı başlayan iç isyanları bastırmakla meşgul olan Bolşevikler savaştan çekilmek ve barış yapmak istemek zorunda kaldılar.Uzun ve yorucu görüşmelerin ardından 3 Mart 1918'de Almanya ile müttefikleri olan Avusturya-Macaristan, Bulgaristan ve Türkiye ile Rusya arasında şimdi Belarus'a ait olan Brest şehrinde yapılan ve "Brest-Litovsk" olarak bilinen anlaşmanın imzalanması ile Rusya savaştan çekildi. Moskova barış için toprak vermek zorunda kaldı, anlaşmadan müttefikleri ile beraber Türkiye de kârlı çıktı ve 93 Harbi'nde, yani 1877-78 Rus Savaşı'nda Ruslar'a terketmek zorunda kaldığı "Elviye-i Selâse" denen Kars, Ardahan ve Batum'u geri aldı. KAFKAS İSLÂM ORDUSU Ama diğer cephelerden ardarda bozgun haberleri geliyordu ve o sırada bir başka harekâta giriştik, ordumuz Kafkasya'da ilerlemeye başladı!Brest-Litovsk Anlaşması'nın imzalanmasından önce Kafkasya ile Azerbaycan'ın bir bölümüne hâkim olmayı hayâl eden İttihadçılar ile Enver Paşa, hayalleri hakikat olamayınca askerî çözümden istifade etme yolunu seçtiler ve bu teşebbüs Türkiye ile müttefiki Almanya arasında yer yer silâhlı çatışmalara kadar gidecek büyük bir anlaşmazlığa sebep oldu!Zira, Alman ordusunun petrol ihtiyacını karşılayan Romanya'daki rafinerilerden artık hayır yoktu, çoğu tahrip edilmişti; Irak tarafları ve Musul artık İngilizler'in elinde idi ve Almanya'nın hem ordusunu, hem de sanayiini ayakta tutabilmesi için bir başka bölgedeki petrole ihtiyacı vardı: Bakü petrollerine!Sadece Almanlar değil, Enver Paşa da aynı ihtiyacın farkında idi; Kars, Ardahan ve Batum'un geri alınmasının ardından Kafkasya'ya ve daha da önemlisi Hazar petrollerine giden yol açılmış sayılırdı.Enver Paşa'nın emri ile taarruza geçen Üçüncü Ordu 1918 Şubat'ı ile Nisan'ı arasında Erzincan'ı, Trabzon'u, Erzurum'u ve üç sene önce çok büyük faciaların yaşandığı Sarıkamış'ı geri aldı ve Türkiye, Birinci Dünya Harbi'nden önceki sınırlarının daha ilerisine geçmiş oldu. Aynı günlerde askerî yapılanmanın dışında yeni birliklerin de ilâvesi ile "Kafkas İslâm Ordusu" teşkil edildi ve Enver Paşa'nın o sırada Kuzey Afrika'da bulunan 28 yaşındaki kardeşi Nuri Paşa bu yeni ordunun başına geçirildi.