Esir İngilize esir olan Osmanlı

Nisan ayı baharı haber veren tebessümler dağıttığı kadar Birinci Dünya Savaşında en önemli zaferlerden birini Irak’ta İngilizlere karşı kazandığımız ay olması dolayısıyla ayrı bir bahar tadı verir. Maskeler Düştü adlı son kitabımda bu konuda önemli bilgiler aktarmıştım: İngiltere’nin Irak harekâtı ‘D Seferî Kuvveti’ adı verilen birlikler tarafından gerçekleştiriliyordu. Bu birlikler savaştan önce Hindistan’da hazırlıklarını tamamlıyor, savaşın başlamasıyla birlikte bölgeye sevk ediliyordu. İngiliz “D Seferi Harekâtı” hızla kuzeye ve kuzeybatıya doğru gelişti. İngilizler, Selman Pak Savaşı’nda yenilene kadar da başarıyla ilerlediler. Kut’ta, Osmanlı ordusu tarafından kuşatılan İngilizlerle, 29 Nisan 1916 gününe kadar yirmiden fazla savaşa girildi. İngilizler Irak’ın derinliklerine doğru ilerleyip Bağdat’a yaklaşmaya başladıklarında, Selman Pak Savaşı’nda yenildiler ve geri çekilmeye başladılar. Bu çekilme sonucunda 7 Aralık 1915 günü Kut civarında Osmanlı ordusu ile yeniden karşı karşıya geldiler. İngiliz kuvvetlerine General Charles V. F. Townshend kumanda ediyordu. Türklerle çarpışan bu kuvvetlere de ‘Townshend Tümeni’ adı veriliyordu. Kut civarındaki çarpışmalar 10-13 Aralık günleri de devam etti.  Türk ordusu, İngilizleri kuşatma altına aldı. 6 Ocak günü kuşatma kuvvetleri komutanlığına getirilen Enver Paşa’nın amcasının oğlu Albay Halil Kut, önce yardıma gelecek İngiliz birliklerini engelleyici önlemleri aldı. Yardım için gelen İngiliz ordusu bu kuşatmayı yaramadı. General Townshend ve emrindekiler inatla direnmelerine rağmen acı son kısa zamanda karşılarına çıktı. Yardıma gelen ve Osmanlı kuşatmasını yaramayan İngiliz generallerinden Aylmar, 25 Nisan’da “artık umut kalmadığını, teslim olmasından başka bir çaresi olmadığını” General Townshend’a bildirdi. 174 gün süren kuşatma, 28 Nisan 1916’da İngiliz ordusunun teslim olmasıyla sonuçlandı. Bu süre zarfında İngilizler 1000 ölü, 7000 yaralı ve 731 de vefat (tifo, skopit, açlık)  nedeniyle insan kaybına uğramış,  5 general, 3000 İngiliz, 7000 Hintli ve 3300 sivil silahları ile birlikte teslim olmuştu.