Hesaplaşma arzusunun önüne geçilebilir mi?

Avusturya-Macaristan veliahtı Arşidük Ferdindand’ın 28 Haziran 1914’te Saraybosna’da öldürülmesi 1. Dünya Savaşı’nın fitilini ateşlemişti. Rusya Avusturya ile seferberlik ilan edince Almanya önce Rusya, sonra da Fransa’ya savaş ilan etti. 

Ama herhalde savaşın nedeni tek başına Ferdindand’ın öldürülmesi değildi. Savaş için gerekli tüm koşullar ortaya çıkmış, sadece bir kıvılcım beklenmekteydi. 

Asıl nedenler belki onlarca yıldır birikiyordu. Hatta Fransız Devrimi’nden beri yükselen milliyetçilik akımı göz önüne alındığında, birkaç yüzyıl bile denebilir. Ekonomik yayılma ve sömürgecilik yarışı, silahlanma rekabeti, devletlerarası bloklaşma bunlardan bazıları sayılabilir. 

Almanlar ve İtalyanlar dağınık yapılarını birleştirme mücadelesi vermiş, bunu başarmış, özellikle Almanya’nın birliği Avrupa’daki siyasal dengeleri değiştirmeye başlamıştı. Sanayisinin büyük bölümünü silahlanmaya ayıran Almanya ile İngiltere karşı karşıya gelmişti. Tabii öte yandan Rusy