Kavalalı bir gitti, pir gitti...

GÜNÜN TARİHİ: 8 Temmuz 1805
Mısır’ın özellikle son iki asırlık tarihi, ibret yüklü hikâyeler ve dehşet verici siyasî çalkantılarla dolu dolu geçti.

“Günün Tarihi” itibariyle bugün bu hadiselerden Kavalalı M. Ali Paşa ile ilgili kısacık bir hikâyeye temas edelim.

* * *

Kavalalı, bölgede bozulan nizamı yeniden tesis etmek ve bilhassa Hicaz merkezli Vehhabi gailesini ortadan kaldırmak maksadıyla 8 Temmuz 1805’te Mısır’a vali olarak tayin edildi.

Çeyrek asır sonra, bu kez Mısır ve Kavalalı’nın kendisi bir gaile halini alınca, Osmanlı Devleti, onu tesirsiz hale getirmek için 8 Temmuz 1833’te Rusya ile Hünkâr İskelesi Antlaşması yapmaya mecbur kaldı.

Şimdi, 1805’te Mısır’a vali olarak giden, zamanla Osmanlı Devleti kadar güçlenerek Padişaha bile kafa tutan ve yaklaşık 150 sene müddetle Mısır’da hakimiyet tesis eden Kavalalı’yı, hanedanını ve bu zaman zarfında yaşanan mühim hadiseleri biraz daha yakından görmeye çalışalım.

Vali, Padişaha karşı

Sultan II. Mahmud devrinin (1808-1839) hariçle bağlantılı dahilî en büyük sıkıntıların başında "Mısır gailesi" gelir. Bu gailenin baş aktörü ise, Kavalalı Mehmed Ali Paşa.

Bugünkü Yunanistan'ın sınırları içinde kalan Kavala'da 1769'da doğan M. Ali Paşa, fıtraten gayet zeki, cevval ve azimli bir kişiliğe sahipti.