İngilizler’in Musul oyunu

Misâk-ı Millî sınırları içinde olan Musul, başta İngiltere’nin siyasî oyunları ve o dönemdeki Türkiye idarecilerinin beceriksizliği sayesinde adım adım elimizden çıkıp gitti.
GÜNÜN TARİHİ 16 Aralık 1925

İngiltere’nin baskısıyla 16 Aralık 1925’te Cemiyet-i Akvamın (Birleşmiş Milletler) insafına ve inisiyatifine bırakılan Musul, 5 Haziran 1926’da verilen nihaî bir kararla Türkiye’nin buradaki bütün hakları suya düşürülmüş oldu.

Yaklaşık yüz yıldır, bölgenin ve dünya devletlerinin büyük önem verdiği, üzerinde siyasî satranç oyunlarının oynandığı Musul ile ilgili gelişmelerin tarihî seyrine kısaca değinmeye çalışalım.

İngilizler’in emr-i vakisi

Birinci Dünya Savaşı bitiminde 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi imzalandıktan sonra, İngilizlerin Musul’u işgal edeceklerini düşünemeyen Osmanlı Devleti, burada bulunan birliklerini takviye etme ihtiyacını da duymaz.

Ne var ki, bölgedeki İngiliz ordusu, 1 Kasım 1918’de Osmanlı’nın ahaliye zulmettiğini iddia ederek Musul’a girer. Kendince, Mütarekenin 7. Maddesini işleterek hedef seçtiği stratejik noktaları işgale kalkışır. İngiliz generali Marshall, Osmanlı kuvvetleri Musul’u terk etmediği takdirde, söz konusu 7. Maddeyi işletmeye devam ederek, Musul dışındaki bölgeleri de ele geçirmek için savaşacaklarını ve bundan da Osmanlı birliklerinin komutanı Ali İhsan Paşanın sorumlu olacağını ilgili mercilere bildirir.