BM’ye üyelik şartı: Demokrasi

GÜNÜN TARİHİ: 24 Ekim 1945
Bugün 190’ın üzerinde üyesi bulunan Birleşmiş Milletler Teşkilâtı, 24 Ekim 1945'te ABD’nin New York kentinde kuruldu.

Halen, dünya çapındaki en büyük organizasyon mahiyetinde olan bu teşkilâtın kuruluş maksadı, özetle şudur: Savaşları önlemek, dünya barışını sağlamak, can ve mal güvenliğini korumak, toplumlar arasında ekonomik, sosyal ve kültürel münasebetleri geliştirmek.

Ayrıca, bu münasebetlerin sağlanmasında, kuvvet kullanılmasını da yasaklayan BM, aksine davrananlara karşı müşterek bir kuvvet teşkil edilmesini ve gerektiği anda orantılı bir güç kullanılmasını da kabul etti.

* * *

Teşkilâtın ilk kuruluşunda, çok partili sistemi kabul eden 50 üye ülke yer aldı. Yani, “kurucu üye” olabilme şartı, demokrasiyi, yani çok partili sistemi kabul ve bunu tatbik etmeye dayanıyordu.

Esasen, Türkiye’nin tek partili sistemden kurtulması da ancak bu sûretle, dolayısıyla mecburiyet altında mümkün olabildi.

* * *

Teşkilâtın kuruluşu için, öncelikle üzerinde anlaşma sağlanması gereken Anayasa mahiyetinde bir “mutabakat metni”nin hazırlanması cihetine gidildi. Bu maksatla da, San Francisco'da etraflıca bir konferansın yapılması kararlaştırıldı.

İşte, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 50 müttefik devlet, 25 Nisan 1945’te San Francisco'da bir araya gelerek, farklı başlıklar altında ve yekûn 111 maddeden müteşekkil Birleşmiş Milletler Antlaşması'nı hazırlayıp buna son şeklini verdiler.

Antlaşma, 25 Haziran’da oy birliği ile kabul edildi. Bir sonraki gün imzalandı. 24 Ekim 1945’te ise Güvenlik Konseyi'nin 5 daimî üyesinin yanı sıra, çoğunluğu teşkil eden diğer devletlerin de onay vermesiyle, bu antlaşma yürürlüğe girdi.

Böylelikle, Birleşmiş Milletler Teşkilâtı, bir bakıma “Anayasasıyla birlikte” kurulmuş oldu. Türkiye, BM