Çocuklarda ve yetişkinlerde dikkat eksikliği ve hiperaktivite

Değerli okuyucular, dikkati dağınık ve hiperaktif olan çocuklar ve erişkinlerin çevrelerinin kendilerinden beklediklerine, tam da ne olduğunu bilmedikleri bir şekilde ayak uydurmakta zorlandıkları ve mutsuz oldukları bilinmektedir. Çocuklarda görülen dikkati toplama güçlüğü özellikle sıkıcı gelen durumlarda ortaya çıkar, çocuk dinleyemez, takip edemez, organize olamaz veya önemli eşyaları kaybeder. Dikkat eksikliği ile ilişkili olarak ailelerin en önde gelen şikâyeti dikkat gerektiren ev ödevi gibi görevlere karşı isteksizlik, çocukların devamlı dikkat dağınıklığı nedeniyle ödevlerinin çok uzun sürmesi, eşyalarını kaybetmeleri, başladıkları işleri bitirememeleri, basit ve dikkatsizce hatalar yapmaları, dinlemiyor gibi görünmeleri ve de düzensiz olmalarıdır

Dürtüsellik fiziksel olarak tehlikeli etkinliklere girişme, sınıfta konuşma, sırasını bekleyememe, diğerlerinin konuşmalarının ya da oyunlarının arasına girmeyi içerebilir. Dürtüsel davranış ayrıca arkadaşlarla, anne babayla ve öğretmenlerle tartışmalara, arkadaşlar tarafından reddedilmeye ve zaman zaman fiziksel kavgalara neden olabilir. 

DEHB olan bireyler sosyal ipuçlarını anlamada sorun yaşarlar, sosyal durumları sıklıkla yanlış yorumlarlar ve uygunsuz yanıt verirler. DEHB olan çocuklar sıklıkla diğer insanların gereksinimlerine duyarsız, patronluk taslayan ve rahatsız edici kişiler olarak tanımlanırlar. DEHB olguları hem ailelerinden hem de öğretmenlerinden ve arkadaşlarından sık sık olumsuz geri bildirimler aldıkları için kendilerine güvenleri az, anksiyeteli ve B depresif durumlara yatkın çocuklardır. Özellikle okul çağında devam eden bu olumsuz geri bildirimler, olguların ergenlik döneminde sorun yaşamalarına neden olur.

DEHB’li çocukların annelerinin çocukluklarını daha kötü algıladıkları ve depresyon oranlarının daha yüksek olduğu, daha anksiyeteli oldukları, az sevgi gösteren ve daha korumacı ebeveynlik yaptıkları gösterilmiştir. Bu da özellikle benzer sorunları yaşayan bir çocuğa sahip olduklarında ebeveyn olmanın getirdiği yükle çok daha zor baş etmeyi doğurmaktadır. DEHB olan ebeveynin sahip olduğu güçlükler çocuğun belirtileriyle etkileşerek sonlanımı kötüleştirir.

Çocukluktaki temel belirtiler olan dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik gelişimle değişime uğrayarak erişkinlerde yönetsel işlevlerde ve duygudurum düzenlenmesinde belirgin güçlüklere yol açar. Erişkindeki temel belirtiler; dikkat, baskılanma ve kendini kontrolle ilişkili bozuklukları içerir. Dikkat süresinin kısalığı DEHB’nin en önemli parçasıdır.

DEHB’li bireyler sıklıkla daha az önemli işlerin dikkatlerini dağıtarak önlerine çıktığından ve önemli işlerini tamamlayamadıklarından yakınırlar. Genellikle pek çok görevi aynı anda sürdürmek zorunda kalırız. DEHB olan bireyler hangi görevin daha önemli olduğuna karar vermede güçlük çekerler. Herhangi birisinin daha önemli olduğuna karar verdiklerinde bile görev tamamlanana kadar onu sürdürebilmeleri zordur. Daha az önemli diğer görevlerle dikkatleri dağılabilir (örn; temizlik, telefon görüşmeleri) ve önemli görevlerini gözden kaçırabilirler.