Bir Prens aranıyor

PRENS, beş asırdır önemini koruyan bir klasik, siyasal düşünce tarihinin yeri sarsılmaz kitabıdır.

Niccolo Machiavelli’nin (Makyavel) “Adalet güçlüden yanadır” vurgusunu ön plana çıkardığı eseri, gücü eline geçirenler için “eşsiz tilkilikler” önerir.
İşin ahlaki yönlerini bir kenara bırakmakta sorun yoktur; mutlak iktidarı sürdürebilmek için her yol mubahtır yazara göre.

*

“Eşsiz tilkilikler” dedim ya...
Makyavel kitabının “Prensler sözlerini nasıl tutmalıdırlar?” başlıklı bölümünde ‘Prens’in hem aslan, hem tilki olması gerektiğini vurgular.
Yalnızca aslan gibi güçlü olmak veya yalnızca tilki gibi kurnaz olmak yetmez.
Aslan gücüne fazla güvenerek tuzaklara düşebilir, tilki de yalnızca kurnazlıkla işleri yürütebileceğine inanarak çuvallayabilir.
Yine de tilki kurnazlığının biraz daha ön planda tutulması gerektiğini düşünür okur verdiği örnekleri görünce...

*

“Sözünü tutmayan prenslerin haklı gerekçe bulmakta zorluk çekmeyeceklerini” belirttikten sonra şöyle devam eder sözlerine:
“Bu yapıyı (tilki kurnazlığını) iyice allayıp pullamayı, göz boyamayı ve renk vermemeyi iyi bilmek gerekir.
Ve insanlar öyle sıradan olurlar, güncel gereksinimlere öyle kolay boyun eğerler ki, aldatmak isteyen hep aldanacak birini bulur...”
Makyavel bu noktada 1492-1503 tarihleri arasında VI. Alexander adıyla papalık yapan ve kilisenin siyasal etkisini arttırarak çıkarlarını beslemeye yönelik bir politika yürüten Rodrigo Borgia’yı örnek olarak sunar okuyucuya:
“(VI. Alexander) insanları aldatmanın dışında bir şey yapmamış, bir şey düşünmemişti ve her zaman bunu uygulayabileceği birilerini bulmuştu.
Hiç kimse bir şeyi ondan daha büyük bir heyecanla savunup, ateşli antlar içip, sonra da unutmaya kalkmamıştır; yine de aldatmacaları hep istediği amaca ulaşmıştır. Bunun nedeni dünyanın ‘bu yönünü’ çok iyi bilmesidir...”

*

Âlem adammış yahu şu Makyavel...
‘Prens’in kitap boyunca bahsettiği çeşitli niteliklere sahip olması şart değildir, sahipmiş gibi davranması yeter de artar...
“Talihin rüzgârlarına ve değişen durumların gereklerine ayak uyduracak kafada olması, iyilikten uzaklaşmayacakmış gibi davranması ama gerektiğinde kötüye başvurmayı da bilmesi” huzurla iktidarını sürdürmesini sağlar.