Dikey değiniler

Fransa’nın, tıpkı diğer merkez Avrupa ülkeleri gibi, uzun sömürge tarihinin en ilginç duraklarından biridir Fransız Guyana’sı. Bugünlerde Fransız Cumhurbaşkanı Macron’un ziyareti ile bir kez daha düştü aklıma.

Önce İspanyol gemiciler ele geçiriyor Brezilya ve Sumatra’ya komşu bu kara parçasını. Ardından Fransızlar, bir şekilde İspanyollardan alıyorlar. Geçmişinde büyük bir hapishane işlevi görmüş burası. Ağır suçlular Fransa’dan gemilere bindirilip buraya gönderilmiş. Eh, tabii bir daha da geri dönmemiş çoğu. Guyana’nın sosyolojisini de bu hapishane olma durumu belirlemiş.

Guyana’nın şu anki yasal statüsü ‘denizaşırı Fransız ili’ şeklinde… 200 bin civarında insan yaşıyor burada.

Fransa, bir vali marifetiyle yönetiyor burayı. Eh ‘sömürge valisi’ diyecek hali yok ya, ‘devletin resmi valisi’ diyor. Bakmayın siz Guyanalıların da Fransız vatandaşı olduğuna. Üçüncü sınıf insan muamelesi görüyorlar Fransa’da. Yüzde 35’i bulan işsizlik problemi ve fukaralıkla boğuşuyorlar falan.  

Tabii Fransız ili olunca ‘Avrupa Birliği toprağı’ da sayılıyor Guyana. Avrupa’dan binlerce kilometre uzakta bir AB toprağı fikri, aynı zamanda AB’nin ‘coğrafi’ ya da ‘ekonomik’ değil ‘siyasi’ bir fikir olduğunun da fiziki ispatı. Tıpkı UEFA denilen futbol organizasyonunda İsrail’in yer almasına benziyor yani durum.

Tabii Macron, son ziyaretinde bir yandan halk oyunları ve çiçeklerle, bir yandan da çok ciddi protestolarla karşılandı. Öyle ya da böyle, kimi Guyanalılar ‘direnmeyi’ tercih ettiler. Bedelini de onlarca gözaltı ile ödediler.