Abdülkerim Süruş (3)

AS:Ahlâki özgürlüklerde özgürlüğün ölçü ve sınırını değerler; ekonomik özgürlüklerde de özgürlüğün sınır ve ölçüsünü bilim gösteriyor…Çok iyi biliyorum ki bilim, ideoloji, değer, haberler, yazılar, tanım ve tavsiyelerden oluşan karmaşık bir yapı olduğu için bize her zaman tek bir yol göstermez. Ancak bilim dışında başka hiçbir yolumuz da yoktur. Bilimin kesin ve tam bir açıklığı yoktur.

HK: Ahlaki özgürlükte değerleri, ekonomik özgürlükte bilimi ölçüt yapıyor; ama bir yandan değerler moderniteye göre değişiyor ve dinin bu değişime ayak uydurması gerekiyor, diğer yandan bilimin “bize tek bir yol gösteremediğini” söylüyor. İslam'da ahlaki değerler değişmez, ekonomik özgürlüğü de yine güvenli bir ölçüt olan dinin talimat ve irşadları sınırlar.

AS: Ahlâk bilimi normal insanlar ve normal koşullar içindir. Din normal insanlar ve normal koşullar içindir. Eğer bir toplumun ekonomik koşulları fazlasıyla varlık, ihtiyaçsızlık ve sarhoşluk getirirse veya eğer toplumun ekonomik koşulları fazla fakirlik ve yoksulluk yaratırsa ne din din olur ne de ahlâk ahlâk. Ve her şey yok olur.

HK: Süruş'a göre din ve ahlak, yoksulluk veya zenginliğin aşırı boyutlarda olmadığı zaman ve ortamlarda var oluyor, ekonomik şartlar bu durumları bozarsa din ve ahlak kalmıyor. İslam'a göre Allah kullarını hem varlıkla hem de yoklukla imtihan eder; yani her çeşit şart ve durum içinde din ve ahlak olacak, zorlayan şartlara rağmen insanlar dine ve ahlaka uygun yaşayarak iyi (salih) kul olmaya çalışacaklardır.