Blockchain, 10 yıla her tür aracıyı ortadan kaldırır mı?

“Bu fiyatların ne anlama geldiğini bilmiyorum” dedi uluslararası portföy yönetimi ile ilgilenen muhatabım, daha yenilerde, şu bir ayın içinde, “neyi yansıttıklarını anlamadığım için endişeyle izliyorum doğrusu.” Dünyada hisse senedi piyasaları pek coştu. Amerikan Merkez Bankası’nın beklenen faiz artırımını sürekli ertelemesi ortadaki bu coşkuyu açıklamaya tek başına yetmiyor. Ortada teknoloji şirketlerinin hisse senetlerine yönelik bir teveccüh de var. Bakınca görünüyor.

Apple, Alphabet, Microsoft, Amazon ve Facebook gibi teknoloji şirketlerinin toplam piyasa değeri 2,9 trilyon dolar oldu. Apple’ın piyasa değeri, tek başına, Türkiye’nin milli gelirine eşit hale geldi. Bunlar bildiğimiz resmi piyasalarda işlem gören hisse senetleri.

Bir de daha bu piyasalarda ilk halka arzını gerçekleştirmemiş teknoloji şirketleri var. Uber’in değerlemelerdeki değeri 70 milyar dolara ulaştı. AirB&B 50 milyar oldu. Dropbox, SpaceX 10 milyarlarda. Bu kadar da değil.

Neden bir değeri olduğunu bilmediğimiz şifreli paraların toplam piyasa değeri bundan bir hafta önce 150 milyar doları aşmıştı. Hatta ben ilk o vakit DÜNYA’ya yazmıştım. Bu hafta sonu baktığımda, toplam piyasa değeri 140 milyar dolardı. Şifreli para/jeton dünyasında Bitcoin hala lider. Toplam piyasa değerinin yüzde 48i bitcoin. Ethereum ikinci. Piyasa payı yüzde 19. Ama doğrusu ya iş bu kadarla da bitmiyor. Şifreli paranın dayandığı blockchain teknolojisini günlük hayata uyarlamaya çalışan startuplar da yakın ilgi görüyor.

İsrail menşeli bir startup olan Bancor, Haziran 2017’de 153 milyon dolar topladı ilk para ihracı (ICO) ile. Bancor ICO’su göz kamaştırdı elbette. ICO bir şifreli para olan ethereum ödemeli olarak yapıldı. Ether, 30 milyar dolara ulaşan toplam piyasa değeri ile bitcoin’den sonra iki numaralı şifre para cinsi. Bancor, 153 milyon doları yalnızca 3 saatte topladı. Bu startup’ın İsrail dışında ilk aktivitesi de geçen mart ayında medyada raporlanmıştı. Bancor bu yıl Puerto Rico’da yapılan CoinAgenda Bitcoin ve Dijital Para Yatırımcıları Konferansı’nda birinci seçilmişti. Bu yıl konferansa dünyanın değişik yerlerinden 8 startup davet edilmişti. Herkes 15 dakikalık sunumunu yapmış ve Bancor birinci olmuştu. Şimdi işte bu Bancor haziranda hem de 3 saatte stratup dünyası için rekor düzeyde yatırım aldı.

Bu arada, Bancor’un isminin üstat Keynes’in 1940-1942’de önerdiği uluslararası para birimi Bancor’dan geldiğini de parantez içinde ekleyeyim. Bancor’u kuranlar önemli bir probleme çözüm getirmek üzere yola çıkmışlar. Bir startup’ın aktivitelerini finanse etmek için ihraç ettiği şifreli para/jeton’ların likiditesini sürekli temin edebilmek için bir algoritma tasarlamışlar. Böylece startup’ların herhangi bir aracıya ve dahi bir borsaya ihtiyaç duymadan kendi başlarına, kendi dertleri ile dertlenen, neyle ilgilendiklerini bilen başkalarını bularak büyüyebilmelerinin önünü açmışlar. Neden? Mevcut finansal aracı kuruluşlar, borsalar hep statükonun parçası da ondan. Bu nedenle bir startup’ın bunların dikkatini çekebilmesi son derece zor. Ancak blockchain teknolojisi, kestirme sonuçlara imkan hazırlıyor. Bu nedenle de iyi.