Kurtuluş ve kuruluş

Atatürk, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktığında kurtuluş ve kuruluşu çoktan planlamıştı.

Kurtuluş Savaşı’yla Anadolu’nun işgaline son verecek, saltanatı ve hilafeti kaldıracak, laik, demokratik çağdaş bir Türkiye Cumhuriyeti kuracaktı.

Samsun’a doğru hareket etmeden önce yapacağını Mazhar Müfit Kansu’ya not ettirmişti:

“Zaferden sonra şekli hükümet cumhuriyet olacaktır. Bu bir. İki, padişah ve hanedan hakkında zamanı gelince icab eden muamele yapılacaktır. Üç, tesettür kalkacaktır. Dört, fes kalkacak medeni milletler gibi şapka giyilecektir. Beş, Latin alfabesi kabul edilecektir.”

Atatürk, zaferden sonra istediği rejimi kurabilirdi ancak O, gençlik yıllarından beri düşündüğü demokratik bir cumhuriyet kurulması fikrini hayata geçirdi.

İstese padişah ve halife bile olabilecekken ve kendisine böyle öneriler yapılmışken çağdaş değerlere ve kurumlara sahip bir cumhuriyet kurmayı seçti.