Kemal Karpat hocayı rahmet ile anarken edebiyat sosyolojisi için bir dipnot

Perşembe sabahı, güne Prof. Dr. Kemal Karpat’ın ölüm haberi ile başladım. Sıralı ölümden bu kadar etkilenmemem beklenir. Ama mümkün mü?

Çarşamba akşamı Çanakkale merkezli depremin kendisini İstanbul’da da hissettirmesiyle “Ölüm bize ne uzak/ ne yakın bize ölüm” diye uykuya dalmıştım. Merhum Erdem Beyazıt’ın şiiri “Ölümsüzlüğü tattık, bize ne yapsın ölüm” diye devam eder. Dünya hayatı olarak henüz o noktaya gelemediğim için zihnim dizeyi yarıda keser her defasında.

Perşembe sabahı, insan, bedeninde dünyanın bütün yükünü taşıyor bazen, ruhumuzun donanımı ne ile yüklü diye çayımdan bir yudum aldım ki, radyoda Kemal Karpat’ın ölüm haberi okundu.

Bana çok tuhaf gelen bir veda cümlesi vardır. Merhumun ardından “Daha dün konuşmuştuk, daha dün...” diye başlayan cümleler. Bu defa zihnimde o çok yadırgadığım cümleleri gezinir buldum. Daha dün yazdıklarını okumuş, okuyup...

Çarşamba günü öğleden sonra, ertesi sabah kendisinden bahsederken merhum diyeceğimi bilmediğim Kemal Karpat hocanın Edebiyat ve Toplum kitabını elime almış, ayaküstü, Çehov ile Ahmet Mithat Efendi’yi mukayese ettiği satırlara göz gezdirmiştim.

Edebiyata meraklı bir felsefe öğrencisi iken, Varlık Yayınları’ndan 1962 yılında çıkmış olan Çağdaş Türk Edebiyatında Sosyal Konular kitabını tekrar tekrar okuduğumu hatırlıyorum. Kitabın giriş yazısında –ki giriş bölümü ana bölümden daha önemli oldu benim için- kitaptaki metnin Harvard Üniversitesi’nin Haziran 1959 yılında tertiplediği bir seminere konferans olarak sunulduğundan bahsediliyordu.