Türkiye’nin beş baş belası

Büyük Türkiye yolunda önümüzdeki engelleri sıralasak sizin sıralamanız ne olurdu bilmiyorum ama benim listemde bir numarada kayıt dışı ekonomi, iki numarada işsizlik ve gelir dağılımı bozukluğu, üç numarada enflasyon, dört numarada cari açık, beş numarada güvenlik konuları ve jeopolitik riskler var.

Kayıt dışı ekonomiyi listede bir numara yapmamızın nedeni, diğer sorunların da en büyük tetikleyicisi olması ve çok ciddi bir parasal büyüklüğe ulaşmasıdır. Bu derece önemli bir sorunun iktisat çevrelerinde ve ekonomi politikasını yönetenler, onlara tavsiyede bulunan danışmanlar tarafından yeterince tartışılmamasının da hayati bir eksiklik olduğunu düşünüyoruz.

NEDİR BU KAYIT DIŞI EKONOMİ?

Üç tip faaliyet kayıt dışı ekonomiyi oluşturur.  Birincisi, yasal olmayan ekonomik faaliyetler, ikincisi yarı kayıtlı ekonomik faaliyetler, üçüncüsü tamamen kayıtsız olan ekonomik faaliyetlerdir.

Kayıt dışı ekonominin en büyük zararı, vergi gelirlerinin azalarak bütçe açığına yol açması, bu açığın kapatılması için de devletin hem borç alarak faiz yükü altına girmesi, böylece gelecek kuşaklarının bağımsızlığını tehlikeye atması, hem de kayıt altında olan firmalara ve kişilere yüklenerek onları ezmesidir.

Yapılan çalışmalar Türk ekonomisinin yüzde otuzu ile kırkı arasındaki kısmının kayıt dışı olduğunu göstermektedir. 2016 yılında Türk GSMH rakamının 857 milyar dolar olduğunu düşünecek olursak vergilendirmeden kaçan ya da eksik vergilendirilen rakamın ne kadar ciddi bir tutara ulaştığını tahmin edebiliriz.