Geçmişten değil bugünden utanalım

Alman Parlamentosu 1915’i ‘soykırım’ olarak kabullenirken Alman devletinin o dönemki sorumluluğunu üstlendi. Beklenen bir adımdı, çünkü 1. Dünya Savaşı sırasında Alman/Osmanlı işbirliği üzerine yayınlanan arşiv çalışmaları toplumu psikolojik olarak sıkıştırmaktaydı. O dönemde Osmanlı ordusu içinde erat dışında her kademede onlarca ve alt kademelere inildikçe yüzlerce Alman subayı görev yaptı. Bunların resmi ve gayrı resmi raporları, yazışmaları, mektup ve hatıratı arşivde… Buna yine onlarca Alman muhabirin ve konsolosluk görevlisinin tuttuğu kayıtları günbegün çekilen fotoğrafları ekleyebilirsiniz. Diğer bir deyişle Almanlar 1915’i herkesten daha iyi biliyorlar. Osmanlı hükümetine tehcir tavsiyesini yapanlar da yine onlardı. Daha önce Afrika’da uygulanan katliamın yetkili subaylarının 1910 itibarıyla Osmanlı ordusu içinde görev yaptığını da aklımızda tutalım…

***

Dolayısıyla arşiv çalışmaları yayınlandığı andan itibaren Alman toplumu bu yükü vicdanından atma gereği ile karşı karşıya kalmıştı. Öte yandan milletvekillerinin tümü 1915’in oylandığı oturuma katılmadılar. Bunun nedeni 1915’in soykırım olmadığını düşünmeleri değil. Bu noktada sadece Almanya’da değil, tüm Avrupa’da geniş bir konsensüs var. Ancak birçok kişi haklı olarak bu olayın siyasete tahvil edilmesini doğru bulmuyor.