Bir devlet kaç türlü çökertilir

1) Haksızlık, hukuksuzluk, adaletsiz­lik yoluyla:
Halkın birbiriyle ve devletle olan ilişkile­rinde kuralları yok edip, kaba kuvveti, şid­deti egemen kılıp, devlete güveni yok ede­rek.
2) Neoliberal Neoemperyalizm yoluyla:
Ülkenin sermayesini, teknolojisini ve iş­gücünü doğrudan veya dolaylı olarak sö­mürerek.
3) Demokrasinin yozlaştırılması yo­luyla:
Seçimlerin sandıkta çalınması ve seçi­lenlerin, ifade, basın, muhalefet özgürlük­leri başta olmak kaydıyla temel hak ve öz­gürlükleri ihlâl etmeleri sonucunda yöne­tenlerle yönetilenler arasındaki hizmet ak­dini (anlaşmasını/taahhüdünü) ve seçilmiş hizmetlinin denetlenmesi/değiştirilmesi iliş­kisini zedeleyerek.

***

Türkiye’nin yaşayan en bilge iki Hu­kuk Profesöründen biri olan Ahmet Mumcu’nun (öteki Prof.  Rona Aybay’dır) son kitabı, haktan, hukuktan, adaletten ay­rılan bir devletin nasıl çöktüğünü anlatıyor.
“TÜRKLER; Devlet ve Hukuk” adını ta­şıyan, Ankara’da Turhan Kitabevi tarafın­dan yeni yayımlanan kitap, devlet kavra­mı ve tarihte Türklerin kurdukları devletler, özellikle de Osmanlı üzerinde odaklanıyor.
Mumcu kuramsal olarak devleti, “itaat edenler ile itaat edilenler arasındaki ilişkiler” üzerinden tanımlıyor.
Bu ilişkilerdeki uyum bozulduğu ve itaat edilenler (yöneticiler) korku siyaseti ile ikti­darı elde tutmaya başladıkları zaman huku­kun da iktidar aracı yapıldığını ve bunun da çöküşü başlattığını söylüyor. (ss.87-88)