Aa, teori bu muymuş?

Olay enteresan... Bundan 100 yıl önce, tam olarak 1916'da, dahi fizikçi Albert Einstein, bir öngörüde bulunmuştu. Kabaca şöyle demişti: "Eğer iki büyük karadelik birbiriyle çarpışırsa, ortaya muazzam bir dalgalanma çıkar. Bu dalgalanma evrenin dokusunu bozacak, uzay-zamanın yapısını değiştirecektir."
Böyle kallavi bir iddiayı Einstein nasıl söyleyebilmişti? Uydurmuş muydu? "Öyle bir laf edeyim ki fizikçi milletinin kafası allak bullak olsun" mu demişti?
Elbette ki hayır! Işık-uzay-zaman-kütle bağlantısını açıklamak için Einstein önce Genel Görelilik Teorisi'ni kurmuş... Sonra da bu teoriden hareketle işte o öngörüde bulunmuştu.



Ancak bir sorun vardı: "Kütle çekim dalgalanması" adı verilen bu hareketin varlığı (veya yokluğu) nasıl saptanacaktı?
Doğa bilimlerindeki Nobel Ödülleri iki çizgidedir: Ya teorik düzeydeki buluşlara verilir ya da pratik alandaki... Mesela "DNA onarımı" hakkındaki önemli katkılarıyla 2015 Kimya Nobel'ini alan Aziz Sancar'ın büyük başarısı, teoride değil pratikteydi.
Bu yılki fizik ödülü de pratik alandaki bir çalışmaya verildi. Amerikalı üç bilimci, Kip Thorne, Rainer Weiss ve Barry Barish, 3 milyon 850 bin liralık ödülü bölüştüler.
Peki, bu üç fizikçi ne yapmıştı? Onlar Einstein'ın 100 yıl önceki öngörüsünün doğru olduğunu ispatladılar.
Nasıl mı? 'Bir milyar 300 milyon yıl' önce, evrenin uzak bir köşesinde, çok büyük, çok güçlü iki karadelik çarpışmıştı. Bunların oluşturduğu kütle