Cihat ve Hitler

Adolf Hitler’in, siyasi mücadelesini anlattığı ünlü kitabının adı “Mein Kampf”dır. Kitap, Türkçeye “Kavgam” adıyla çevrilmiştir. Uzun yıllar önce bu kitabın İngilizce adının “My Struggle” olduğunu öğrenmiştim. Aklıma takılmıştı. Eğer kitabın Almanca “Mein Kampf” olan adının İngilizce karşılığı “My Fight” olsaydı, Türkçe karşılığının “Kavgam” olmasında bir yanlışlık yok diyecektim. Ancak bu kitabı, Almanca’dan (Almanca’dan türemiş bir dil olan) İngilizce’ye çevirenlerin “kampf” kelimesini “struggle” olarak tercüme etmiş olmaları dikkatimi çekmişti. Türkçe’ye “Kavgam” diye çevrilmesinin hatalı olduğu kanaatine vardım. Peki, “kampf” sözcüğünü daha doğrusu kavramını hangi Türkçe kelime daha iyi karşılardı acaba?

TALAT HALMAN AMERİKALILARA CİHADI ANLATIYOR

10 yıl kadar önce Amerika’da bulunduğum bir gün, televizyonda Talat Halman’ı (1931-2014) gördüm. Talat Halman, Türkiye’nin ilk Kültür Bakanı olmasının ötesinde bir edebiyat ve kültür bilginiydi. Amerika’nın Columbia, Princeton ve Pennsylvania üniversitelerinde yaklaşık 30 yıl İslam ve İslam Kültürü dersleri vermiştir. İngilizce’den Türkçe’ye veya Türkçe’den İngilizce’ye, kavramsal ve edebi çeviri yapmanın büyük ustasıdır. İslam’ın Batı’da hızla itibar kaybettiği ve adeta gaddarlık ve tedhişle özdeşleştiği bir dönemdeyken, televizyon sunucusu Halman’a “cihat” kelimesinin İngilizcesi nedir diye sordu? O da hiç tereddüt etmeden “struggle” dedi. O an, yıllardır aradığım kelimeyi bulmuştum. Adolf Hitler’in “Mein Kampf” kitabının Türkçe adı “Cihadım” olmalıydı. Kavgam değil.