Balık tava ve yağ

Palamut mevsimine girdik. Doktorlar, balığı ızgara veya buğulama tarzında pişirip yiyin tavsiyesinde bulunuyorlar. Ama palamudun özellikle takoz şeklinde doğranmış olanın, tavası daha lezzetli olur. Balık...

Palamut mevsimine girdik. Doktorlar, balığı ızgara veya buğulama tarzında pişirip yiyin tavsiyesinde bulunuyorlar. Ama palamudun özellikle takoz şeklinde doğranmış olanın, tavası daha lezzetli olur. Balık kızartılırken tavaya konan yağın miktarı önemlidir. Tavada yeterince yağ olmazsa, balık kurur ve hatta yanar. Ekonomide de piyasadaki “para miktarı” ile “üretim hacmi” arasında böyle bir ilişki vardır. Eğer piyasada yeterince para olmazsa, “ödemeler sistemi” tıkanır ve üretim yapmak zorlaşır. Sonunda milli gelir düşer. Enflasyon, üretimin gerektirdiğinden fazla para basılmasıdır diye tanımlandığı için, yarım yamalak iktisat öğrenenlerin hepsi “sıkı para” taraftarıdır. Bugünlerde yine bu yarı cahil sıkı paracıların sesi gür çıkıyor. Zavallı Merkez Bankası da “sıkı para duruşumuz devam edecektir” diye piyasaya sözde güven veriyor.  Marifet parayı sıkmaktır diye bellenince, yaman iktisat hafiyeleri de Merkez Bankası bilançosunu inceletip, nasıl da üstü kapalı para genişlemesi yaptığını bulmaya çalışıyor.

DEVALÜASYONDAN SONRA PARA İHTİYACI ARTAR

Devalüasyonu izleyen enflasyonun yarattığı ilave para ihtiyacı ile milli gelir büyümesi ilişkisini irdelemeden bir hususu, tekrar, tekrar vurgulamak istiyorum. Türkiye “çift para birimli” bir ülkedir. Ekonomisinin ısınmasının veya soğumasının sebebi Türk Lirası ile alınan borçların “faizi/maliyeti” değil, dövizli borçların “maliyeti/faizi”dir. Bu maliyet “döviz faizi+kur farkı” olarak hesaplanır. Son aylarda dövizli borçların maliyeti (faiz diye okuyun) aşırı yükselmiştir. Bu yüzden “ekonomi buz kesmiştir”. Hal böyle iken, Merkez Bankası’nın TL faizini artırması, “ekonomiyi soğutacak” dolayısıyla “enflasyonu düşürecek” demek için şaşkınlık yetmez “iktisat okumuş ve okuduğunu anlamamış” olmak gerekir. Nokta. Merkez Bankası’nın faizi yükseltmesi, eğer döviz fiyatlarındaki artışı durdurur, hatta geriletirse bu, ekonomiyi olsa olsa ısıtır. Zaten ekonomimizin şu aralık ihtiyacı olan şey daha fazla soğumak değil, biraz ısınmaktır. Devalüasyon yüzünden “fiyatlar genel düzeyi” artmıştır. Milli gelir, alışveriş yapıldıkça oluşur. Bugün, herhangi bir alışveriş işlemi için gerekli olan TL miktarı, geçen yılın aynı gününde yapılmış tıpatıp aynı işlemde kullanılan para miktarından kabaca %20 fazladır. Eğer para arzı bu kadar artmazsa ortaya iki hal çıkar.

YAZININ DEVAMI
ÇOK OKUNAN YAZARLAR
YAZARIN DİĞER YAZILARI
Arjantin için ağlama 30 Kasım 2023 | 835 Okunma Yarıdan bir fazla 26 Kasım 2023 | 345 Okunma Dövizde rahatlama 23 Kasım 2023 | 1.379 Okunma Gazze faciası ve Hamas 19 Kasım 2023 | 363 Okunma 500 yıl dayanır 16 Kasım 2023 | 2.459 Okunma
TÜM YAZILARI
Yorumlar