Dolar bulamıyorsan altın kullan

Ezelden beri döviz açlığı çeken Türkiye’nin bitmeyen özlemlerinden biri dolar (döviz) kullanmadan ithalat yapmaktır. Bunun niçin hayal edildiği gibi (ithalatın hiçbir aşamasında döviz kullanmadan) olamayacağını veya nasıl olabileceğini (takas ve kliring) birkaç defa yazdım. Konu bugünlerde de gündemde.

Yine havanda su dövülüyor. Bir hatırlatma yapmama izin verin lütfen. Aslında “TL ile ithalat” lafını 1979’da ortaya atan kişi benim. Başbakan Ecevit’ti. Ekonomimiz birkaç yıldır döviz krizi içindeydi.  (O kabız dönem 24 Ocak 1980’de sona erdi.)

Ülkede her şeyin kıtlığı (hatta yokluğu) kol geziyordu. TL karşılığı Merkez Bankası’na yatırılan ithalat bedelleri, döviz olarak 18 ay sonra yurt dışına transfer edilebiliyordu. Bu yüzden, ithal malların bedeli karaborsadan alınan dövizlerle yurt dışındaki satıcı firmaya ödeniyordu. Bu bedeli ödenmiş malları gümrükten çekmek için “mal mukabili ithalat” diye uyduruk bir yöntem icat edilmişti. Ben de şirketleri “çifte finansman külfetinden kurtarmak” için Ticaret Bakanlığı’na TL ile ithalat yapılsın teklifinde bulunmuştum. Bu önerim basında yer almıştı. Tabii böyle bir şeye izin verilmedi.