Amasya Genelgesi’nin 100. yılı dersleri

Dün, 22 Haziran 2019, Amasya Genelgesi’nin 100. yılıydı. Bitmeyen Yolculuğun Samsun’dan sonraki menzillerinden geçiyoruz.

HAVZA MENZİLİ

Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’dan sonraki menzili, Havza idi. Orada Sovyet Devriminin temsilcileriyle buluştu. O görüşmeyi Mehmet Perinçek’in Atatürk’ün Sovyetlerle Görüşmeleri kitabından okuyabilirsiniz. Mustafa Kemal Paşa, Anadolu’da kuracağı Devrimci Hükümetin milletlerarası ittifaklarını oluşturmaya daha ilk adımda başlamıştı.

ANADOLU’DA MİLLİ HÜKÜMET EYLEMİ AMASYA’DA

18-22 Haziran 1919 tarihleri arasında Amasya’da yapılan Birinci Komutanlar Toplantısı, İstiklâl Savaşı stratejisinin tartışıldığı ilk toplantıdır. Kuşkusuz İstanbul’daki buluşmalarda da bu konu görüşülmüştü. Ancak Samsun’a çıkıştan sonraki süreçte, strateji konusu artık güvenilir arkadaşlar arasındaki görüş alışverişinin ötesindeydi. Savaşın önderliğini yapacak çekirdek kurulmaktaydı ve strateji konusu da  artık bir tür organ toplantısının gündemini oluşturuyordu. Anadolu’daki Kolordu düzeyindeki komutanlar, Amasya’ya gerçek kimliklerini gizleyerek geldiler.  

Mustafa Kemal Paşa, Amasya Komutanlar Toplantısında, İstiklâl Savaşının başarıya ulaşması için Anadolu’da Geçici Hükümet (Hükümeti Muvakkate) kurulmasının şart olduğunu savundu. Diğer komutanlar ise, öncelikli görevin Orduyu örgütlemek olduğu kanısındaydılar. Ali Fuat Paşa, Bilinmeyen Hatıralar adıyla basın anılarında bu tartışmayı özetler (Temel Yayınları). Amasya Tamimi’nde “Vatanı Milletin azim ve kararının kurtaracağı” vurgusu yapılır ve günün görevleri belirlenir. Mustafa Kemal Paşa’nın Geçici Hükümet kurma önerisi itirazlarla karşılanmıştır. Ancak yine “gereğinde geçici bir idare kurulması” gizli karar olarak kabul edilir. Bununla birlikte Amasya Tamimi’nin kendisi, hükümet görevlerini içerir. Mustafa Kemal Paşa, Tamimin yayınlandığı gün, İstanbul’daki kimi şahsiyetlere yolladığı genel mektupta şu saptamada bulunur: